“Wat moet ik telen en waar kan ik ermee naartoe?”
Over lokale eiwitten wordt meer en meer gesproken, maar tussen praten en doen, liggen nog veel praktische bezwaren. Om daarop te kunnen inspelen, organiseerde Generation Food, waarvan ook Boerenbond deel uitmaakt, samen met de stad Gent een Dinner Hack: een brainstormsessie waar producenten, retailers, onderzoekers en consumenten samen op zoek gaan naar hét ultieme eiwitgewas voor onze contreien. Met 26 deelnemers bleek de interesse alvast heel groot.
Om de Dinner Hack vlot te laten verlopen, werken de deelnemers met een concrete vraagstelling: ‘Op een perceel van 3 ha net ten zuiden van Gent willen we eiwitrijke gewassen voor humane consumptie inzaaien: via welke (nieuwe) producten en/of diensten en via welke kanalen zou dit een rendabel verhaal kunnen worden voor elke schakel in de keten?’
“Op landbouwvlak doen veldboon en gele erwt het hier alvast gemakkelijker dan soja”, vertelt Nele Lauwers van Boerenbond. “Soja is tropisch, maar via veredeling wordt eraan gewerkt om soorten te bekomen die ook in ons klimaat goed groeien. Lost van het eiwitverhaal, zijn deze planten ook teelttechnisch interessant voor de landbouwer, met name op het vlak van teeltrotatie.”
“Ze capteren stikstof uit de lucht, waardoor je minder stikstof moet toevoegen aan de plant. Ook wortelen ze dieper, waardoor ze resistenter zijn naar droogte toe, weliswaar rekening houdend met de conditie van de bodem. Puur naar productie toe kunnen deze gewassen dus bijdragen aan een duurzame teeltrotatie en een betere bodemkwaliteit. Én ze spelen in op een marktvraag die er nu zeker is.”
De vraag van de boer
Geert De Rycke is landbouwer in het Gentse en wil op de Dinner Hack ontdekken waar er voor hem mogelijkheden liggen. “Ik heb een melkveebedrijf met 150 melkkoeien en 150 ha grond, bijna volledig gelegen in Zwijnaarde. Vandaag teel ik vooral aardappelen, mais, voederbieten, wintergerst en gras. Ik zit in de plaatselijke bedrijfsgilde en wij zijn een groep die zoekt naar samenwerking enerzijds en nieuwigheden anderzijds. Daartoe hebben wij Gentse Kweek opgericht. We merken vooral dat de kennis van deze teelten nu nog heel beperkt is en willen ontdekken wat mogelijk is.”
Ook Steven De Roo is landbouwer in Gent. Hij heeft al ervaring met veldbonen. “Ik heb 130 melkkoeien en start dit voorjaar met de omschakeling naar biologische landbouw. In dat kader heb ik nu al twee jaar ervaring met de mengteelt triticale-veldbonen voor de dieren. Ik ben nu aan het bekijken wat de mogelijkheden zijn voor humane consumptie. Welke hindernissen zijn er? Waar ontbreekt het ons nog aan kennis? En wat zijn de afzetmogelijkheden? We zijn er nog niet aan uit waar we het product kunnen afzetten en welk verdienmodel erachter zit. En ten slotte is het onze broodwinning, we moeten er iets aan over houden. De reden dat ik nu al experimenteer met veldbonen, is omdat die meer gebruikt worden in de biologische landbouw dus het past bij onze omschakeling.”
Wat met soja?
Tijdens de Dinner Hack wordt er gefocust op drie gewassen: veldboon, gele erwt en soja. Omdat vooral die laatste voor veel deelnemers vooral teelttechnisch nog een grote onbekende is, licht Jonas Aper van Protealis een en ander toe. “Lokale soja is in elk geval beloftevol. Het is een gewas met een van de hoogste eiwitgehaltes: 40%. Overigens is het ook een oliegewas, in die hoedanigheid is het vooral in Amerika bekend. Soja is in zijn huidige vorm niet zo interessant om te gebruiken, daarom moeten we altijd denken in verwerkingsstappen."
"Het is een industrieel gewas, er zal altijd een partner tussen zitten die het verwerkt tot voeding. Overigens kan je het ook niet rechtstreeks gebruiken als voeder op het bedrijf, en moet het bijvoorbeeld eerst getoast worden. Op dat vlak is soja minder gemakkelijk dan bijvoorbeeld mais. Het is wel een mooi rustgewas om mee in de rotatie te stoppen, omdat het stikstof nalevert aan het gewas dat erop volgt.”
“Het is onze broodwinning, we moeten er iets aan verdienen."
Wat kiezen?
Over naar de vraag van de dag dan. Welk gewas moet ik telen en hoe kan ik het in de markt zetten? In groepjes waarbij telkens deelnemers met een diverse achtergrond samen zaten, werd er druk met ideeën gegooid. Die kwamen allemaal terecht op een matrix waar ze tegen elkaar werden afgezet op het vlak van rentabiliteit enerzijds, en eenvoud van de verwerking anderzijds.
Sojaburgers en sojabloem passeerden de revue, net als lekkere gerechten met veldboon en gele erwt. Dé ultieme oplossing? Die hebben de dinner hackers niet gevonden, maar een stevige stap in de juiste richting alleszins wel. Wel een belangrijk inzicht: “De consument is vooral op zoek naar smaak. Een smaakvol product verkoopt vanzelf.”
“De consument is vooral op zoek naar smaak: een smaakvol product verkoopt vanzelf."
Stof tot nadenken dus, en dat is een van de hoofdredenen voor het succes van deze Dinner Hack. Nele Lauwers: “Een regionale keten is gemakkelijk uitgesproken, maar complex om uit te voeren. Landbouwers zien er kansen in, omdat er vraag is in de markt. Maar ze zien niet goed voor wie ze moeten produceren en of dat kan tegen een faire prijs. Vandaag konden we leren van de expertise van andere schakels in de keten. Maar ook omgekeerd: producenten van voedingsproducten zijn op zoek naar lokale input, maar ze kennen te weinig van de landbouw en begrijpen niet waarom landbouwers deze of gene keuze maken.”
“De uitkomst hier is vooral dat de diverse schakels elkaar hebben leren kennen en dat ze samen hebben kunnen nadenken over hoe die lokale keten eruit ziet. Als volgende stap zullen we alle geponeerde ideeën structureren en aanvullen. We koppelen terug naar de deelnemers en zullen dan een roadmap maken die de basis vormt voor de Gentse landbouwers die met eiwitrijke gewassen aan de slag willen gaan.”
Bron: Boerenbond.
