Volgende stap in vereenvoudiging GLB

De Europese Commissie beloofde begin dit jaar een aantal vereenvoudigingspakketten – de zogenaamde Omnibuspakketten. Woensdag kwam ze met een nieuw vereenvoudigingspakket voor het GLB, een nieuwe reeks vereenvoudigingen na het eerste pakket vorig jaar in navolging van de boerenprotesten. Boerenbond vroeg eerder ook om de vereenvoudigingsoefening op verschillende punten verder te zetten. Dit voorstel zal nu behandeld moeten worden door Europees parlement en Raad.

In algemene termen werkt het pakket op twee elementen: vereenvoudigen en de regeldruk verlagen en de last van verplichtingen voor kleine en bioboeren verlichten. We benaderen met dit artikel de meest relevante. Belangrijk daarbij is dat er niet altijd linea recta zaken aangepast worden in het Vlaams GLB, maar dat de lidstaat de kans krijgt om een aantal zaken bij te sturen, door meer vrijheidsgraden te voorzien in het Europees kader  - de GLB verordening. Dat wordt kracht bijgezet door te beloven dat lidstaten die wijzigingen willen doen aan hun GLB, enkel nog voor strategische wijzigingen langs de Europese Commissie moeten passeren.

Aanpassing blijvend grasland

Meer concreet en met directe impact op het bedrijf zien we dat men de lidstaat in de toekomst zal toelaten om de marge te in de schommelingen van het areaal blijvend grasland op Vlaams niveau te verruimen. Zo zou bij schommelingen minder snel een scheurverbod en herinzaaiverplichting gelden, wat te rechtvaardigen is gezien de daling van permanent grasland alles te maken heeft met stoppende veehouders. Een tweede concreet voorstel is de mogelijkheid tot het toepassen van het statuut blijvend grasland na 7 jaar, in plaats van vijf jaar. Hiermee wil men een stimulans geven om gralsanden langer te laten aanliggen en rotatie mogelijk te houden. Boerenbond was reeds vragende partij voor deze twee aanpassingen, gezien bedrijven op deze manier de kans krijgen zich aan te passen aan nieuwe marktomstandigheden.

Vergoeding van verplichtingen

Een in de EU veelbesproken conditionaliteit (= randvoorwaarde) is de bescherming van wetlands en veengebieden. Ook in Vlaanderen zal de verplichting vanaf dit jaar leiden tot het verbod op scheuren en draineren van aangeduide gebieden (te vinden in de verzamelaanvraag). De Europese Commissie zal toelaten dat ook de verplichtingen vergoed worden via ecoregelingen en agro-milieu- en klimaatmaatregelen. De verplichting wordt dus niet geschrapt, hoewel we dit vanuit Boerenbond vragen, maar een vergoeding is een eerste stap in de goede richting.

Anderzijds zou ook voor andere randvoorwaarden er nu flexibeler naar de vergoeding van nationale verplichtingen bovenop de Europese standaard worden gekeken. Hoewel nog onduidelijk wat de reikwijdte is van de maatregel, pleiten we ervoor dat met deze flexibiliteit de vergoedingen van een aantal ecoregelingen en agro-milieu en klimaatmaatregelen opgetrokken zouden kunnen worden. Boerenbond heeft hier onlangs nog op aangedrongen bij de Europese Commissie en zal de mogelijkheden verder onderzoeken.

Uitzonderingen kleine boeren en bioboeren

Onder impuls van Commissaris Hansen zal de Commissie ook meer flexibiliteit en minder verplichtingen toestaan voor bioboeren en kleine boeren. Voor bioboeren wiens bedrijf volledig gecertificeerd is zal gelden dat zij automatisch aan de zogenaamde goede landbouw en milieuconditie 1, 3, 4, 5, 6 en 7 (overzicht) voldoen, gezien deze maatregelen reeds afgedekt worden door de manier van bedrijfsvoering, zo argumenteert de Commissie. Nog voor bioboeren zou nu steun per vee-eenheid geboden kunnen worden, in omschakeling en verderzetting. Ook voor kleine boeren die gebruik maken van de vereenvoudigde betalingsoptie kunnen uitzonderingen toegestaan worden. Vlaanderen past echter geen vereenvoudigde betalingsoptie toe voor kleine boeren, waardoor dit op dit moment niet aan de orde is. Boerenbond bekijkt deze uitzonderingen in detail in haar structuren met oog op de Vlaamse vertaalslag.

Crisis- en klimatologische steun

De Commissie wil ook de crisissteun deels heroriënteren. Concreet wil men de reeds gekende en voorziene crisismaatregelen en -budget (opnieuw) sterk linken aan marktcrisissen. Men argumenteert dat dit budget te snel wordt ingezet voor klimatologische crisissen – denk aan droogte of overstromingen. Om echter de klimatologische impact op te vangen stelt men voor twee nieuwe maatregelen in te stellen in zowel de pijler directe steun, als de pijler plattelandsontwikkeling. Dat zou betekenen dat dit niet met extra middelen, maar met de huidige middelen zal moeten gebeuren, deels ook om een gelijk speelveld te behouden.

Controles

De Commissie stuurt er ook op aan dat de lidstaten zoveel als mogelijk de controles op boeren beperken. Men vraagt om dit te beperken tot één keer per jaar (voor wat betreft het GLB) en verwijst bijvoorbeeld naar de mogelijkheden die er zijn met satellietgegevens en andere, iets wat in Vlaanderen al gebeurt. Ook de controle op de lidstaat zou gereduceerd worden, iets wat voor ons indirect ook tot minder disproportionele regelneverij zou moeten leiden.

Conclusie

Hier zitten een aantal kapstokken in om verder mee aan de slag te gaan. Wij hebben de Vlaamse overheid al gevraagd de relevante voorstellen maximaal toe te passen. Boerenbond blijft daarnaast vragen naar een verdere doorgedreven vereenvoudiging. De administratieve last en regeldruk is veel te hoog, en leidt in Vlaanderen zelfs tot blokkerend beleid, in plaats van sturen en steunen op innovatie en vooruitgang in de doelstellingen. Wij roepen dan ook op om een nieuw pakket voor boeren, buiten het GLB, vorm te geven dat in andere beleidsdomeinen vereenvoudigingen met zich meebrengt.