Gezamenlijke grondstofverklaring voor substraat bioremediatie

Op een landbouwbedrijf komt, naar aanleiding van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, reinigingswater vrij belast met gewasbeschermingsmiddelen. Dit reinigingswater is afkomstig van bv. het extern en intern spoelen van het spuittoestel en het reinigen van de plaats(en) waar de spuitoplossing klaar gemaakt wordt en/of het spuittoestel gestald wordt. Zoals beschreven in de regelgeving (VLAREM II, Afdeling 5.5.2) moet dit reinigingswater op een reglementaire wijze verwerkt worden.

Voor deze verwerking komt een bioremediatiesysteem, zoals een biofilter of fytobak, in aanmerking. Hierbij wordt het reinigingswater op een substraat van compost, stro en aarde gebracht waar het afgebroken wordt door het microbieel leven dat zich hierop ontwikkeld. Dit substraat raakt op zich niet verzadigd en kan dus blijven gebruikt worden. Het kan echter gebeuren dat een landbouwer beslist om een ander/groter type zuivering te bouwen of om uiteenlopende redenen het substraat toch eens te vernieuwen, bv. als door biologische afbraak de verhouding van de verschillende substraatcomponenten niet meer optimaal is. In dat geval werd dit substraat tot op heden als gevaarlijke afvalstof aanzien en diende de landbouwer het te laten ophalen en verwerken door een gespecialiseerde firma.

Boerenbond, Inagro, pcfruit en het Departement Landbouw & Visserij hebben samen met de OVAM naar oplossingen gezocht en hebben uiteindelijk een grondstofverklaring voor dit substraat bekomen. Met deze grondstofverklaring kan het substraat uitgereden worden op het veld onder de volgende voorwaarden:

• Het substraat moet minstens 5 maanden rusten zonder nieuwe resten gewasbestrijdingsmiddelen aan te brengen. Na deze rustperiode kan het substraat verspreid worden over het veld aan max. 10 m³ per ha waarbij het in de toplaag (10 cm) wordt ondergewerkt.
• De concentraties aan zware metalen in de cultuurgrond overschrijden de normen vastgesteld door bijlage 2.3.1.E niet.
• Het gebruik is enkel toegelaten mits eveneens voldaan wordt aan de geldende federale voorwaarden voor meststoffen en bodemverbeterende middelen en aan het decreet van 22 december 2006 inzake de bescherming van water tegen de verontreiniging door nitraten uit agrarische bronnen.

De federale wetgeving legt voorwaarden op voor het verhandelen van meststoffen en bodemverbeterende middelen. Dit heeft dus een implicatie als de grondstofstroom wordt toegepast op percelen van derden. Indien het substraat zou worden uitgereden op percelen van derden moet nog een aparte ontheffing worden aangevraagd bij FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu.

Indien het substraat wordt uitgereden op eigen percelen is er geen extra ontheffing nodig en hoeft er geen bijkomende stap te worden uitgevoerd.  

Land- en tuinbouwers die hier gebruik van willen maken, moeten zich via het onderstaande korte invulformulier registeren. Eens de registratie voltooid is, ontvang je per e-mail een bevestiging met verklaring dat de aangevraagde afvalstroom met een grondstofverklaring omgezet is tot grondstof voor Gebruik als meststof of bodemverbeterend middel. Bijkomend zal je na registratie een afschrift van de oorspronkelijke grondstofverklaring ontvangen. Deze verklaring is belangrijk bij transport van de grondstof naar de akkers en is nodig om de gebruiker te wijzen op de gebruiksvoorwaarden.

Je vindt deze duidelijk terug in de grondstofverklaring. We sommen hieronder de belangrijkste nog eens extra op.

• Je garandeert dat het substraat minstens 5 maanden heeft gerust zonder het aanbrengen van nieuwe vloeistofresten beladen met gewasbestrijdingsmiddelen.
• Na de rustperiode kan het substraat verspreid worden over het veld aan max. 10 m³ per ha waarbij het in de toplaag (10 cm) wordt ondergewerkt.
• Je geeft een afschrift van de grondstofverklaring (dit ontvang je via mail na registratie van je aanvraag, hieronder) aan de vervoerder. De vervoerder heeft dit document nodig tijdens het transport om aan te tonen dat hij een grondstof en geen afvalstof vervoert. Dit afschrift van grondstofverklaring kan daarna indien nodig aan de gebruiker (indien een derde partij) worden overhandigd zodat hij ook op de hoogte is van de gebruiksvoorwaarden.

• Je houdt een materialenregister bij van de geproduceerde grondstoffen, dat volgende gegevens bevat:

  • De hoeveelheid grondstoffen in m³.
  • De aard en de samenstelling van de grondstoffen, met vermelding van de materiaalcode. Je kan volgende informatie gebruiken:
    • Substraat van bioremediatiesysteem bestaande uit compost, stro en aarde.
    • Materiaalcode = M00.00 (andere materialen waarvoor de OVAM een grondstofverklaring heeft afgeleverd). EURAL 020103.
  • De beoogde toepassingswijze van de grondstoffen. Dit betreft het gebruik als bodemverbeterend middel.
  • De datum van toepassing van de grondstoffen
  • Kadastrale gegevens van het perceel waar de grondstoffen worden toegepast.
  • Indien van toepassing, het ondernemingsnummer, naam en adres van de vergunde inrichting waar de grondstoffen worden toegepast.

De geregistreerde gegevens worden gedurende minstens 5 jaar ter beschikking gehouden van de toezichthouders.

• In afwijking van artikel 2.2.8 §2 van het VLAREMA zijn geen analyses vereist aangezien er al analyses tijdens de aanvraagprocedure zijn aangebracht die aantonen dat de normen voor gevaarlijk afval niet overschreden worden en dat de milieukwaliteit van het substraat afkomstig van bioremediatiesystemen voldoet aan de voorwaarden van het VLAREMA voor bodemverbeterend middel.