Hoewel 2024 een nat jaar was dalen de waterpeilen in de waterlopen snel door voorbije droge maanden. De hoeveelheid neerslag verschilt sterk per regio: vooral in het westen van het land viel de afgelopen periode opvallend weinig regen. Door het aanhoudend droge weer en de beperkte neerslagverwachtingen blijft het beheerniveau op code geel staan (waakzaamheid en preventieve maatregelen). Onze land- en tuinbouwers zetten in op wateropvang en – besparing, maar gewassen en dieren zullen steeds water nodig hebben. In tijden van waterschaarste is er nood aan een solide waterbeleid, maar belangrijk is dat onze landbouwers te allen tijde toegang hebben tot voldoende water.
Tijdelijke captatieverboden
Op de meeste plaatsen liggen de waterpeilen en debieten laag, maar nog binnen de normale waarden van het jaar. Voor een beperkt aantal waterlopen worden de ecologische minimale debieten niet gehaald. De grondwaterstanden in het westen en noorden van Vlaanderen zijn laag tot zeer laag voor de tijd van het jaar. In het oosten van Vlaanderen heeft het meer geregend en hier variëren grondwaterstanden van laag tot hoog. Verder blijkt in het IJzerbekken en het bekken van de Brugse Polders de verzilting op een aantal locaties toe te nemen.
Op de provinciale droogteoverleggen evalueren ze de toestand in deze waterlopen en nemen zo bijkomende maatregelen indien nodig. In de provincies Antwerpen, Oost-Vlaanderen en West-Vlaanderen zijn er al tijdelijke en lokale captatieverboden ingevoerd. Dat wil zeggen dat men geen water meer mag oppompen uit de onbevaarbare en publieke grachten waar het captatieverbod geldt. Op deze interactieve kaart kan je nagaan waar de captatieverboden gelden.
De Droogtecommissie evalueert nu tweewekelijks de droogtetoestand.
Landbouwers zetten in op wateropvang en buffering
Waterbeheerders nemen preventieve maatregelen zoals peilverhogingen in poldergebieden en het stopzetten van omgekeerd spuibeheer. Landbouwers kunnen water op hun percelen vasthouden door kleine stuwen op te trekken of door goed beheer van hun peilgestuurde drainage.
Niet alleen mensen, maar ook planten en dieren hebben voldoende en kwalitatief water nodig om te kunnen leven en groeien. Landbouwers zijn zich bewust dat periodes van langdurige droogte vaker zullen voorkomen en zetten in op wateropvang – en besparing. In Vlaanderen vangt 62% van de land- en tuinbouwbedrijven hemelwater op, goed voor een capaciteit van 717.000 kubieke meter. Landbouwers vangen water op wanneer het voorradig is om het later in de droogteperiodes te gebruiken. Wateropslag kan bovengronds in bijvoorbeeld waterbassins opgeslagen worden maar ook op de percelen zelf kan water gebufferd worden. Dit doen landbouwers door stuwtjes in de waterlopen te plaatsen, hun drainage om te vormen naar peilgestuurde drainage of door het koolstofgehalte van hun bodem op te krikken. Tussen industrie en landbouw zijn er ook mooie samenwerkingsverbanden mogelijk waarbij bedrijven gezuiverd afvalwater ter beschikking stellen aan landbouwers, denk maar aan het irrigatienetwerk van Ardo-Inero. Over duurzaam watergebruik bij land- en tuinbouw lees je hier veel meer.
Alternatieve waterbronnen
Het droge weer en de schrale wind heeft de toplaag van heel wat percelen uitgedroogd. Landbouwers die nood hebben aan alternatieve waterbronnen, bijvoorbeeld door een captatieverbod, kunnen uitwijken naar mobiele captatiemogelijkheden langs de kanalen of naar provinciale bufferbekkens. Voor het hergebruik van (gezuiverd) afvalwater van bedrijven als irrigatiewater is een watertoelating vereist. Volg steeds de geldende regels en wetgeving op die van toepassing zijn voor elk type van alternatieve waterbron.
Water onttrekken? Vergeet je ticket niet!
Onbevaarbare waterlopen en grachten
Wil je water onttrekken met een mobiele installatie uit een onbevaarbare waterloop of publieke gracht (zonder onttrekkingsverboden), dan moet je dit steeds vooraf melden aan de betrokken waterbeheerder of beheerder van de publieke gracht via het e-loket. Voor de onttrekking uit een private gracht is geen melding nodig. Bij het onttrekken van dit oppervlaktewater, ben je verplicht een verzegelde debietmeter te plaatsen op je mobiele installatie voor het oppompen van oppervlaktewater. De hoeveelheid water die je wil onttrekken, moet op voorhand gemeld worden.
Uitzonderingen op de meldingsplicht zijn (op voorwaarde dat het totaalvolume onder 500 m³/jaar blijft) :
- Een weidepomp om dieren te drenken
- een spuittoestel vullen om gewasbeschermingsmiddelen te gebruiken, op voorwaarde dat er geen risico op puntverontreiniging is
- een water- of aalton van maximaal vullen van 10 m³
- een zonnepomp voor weidevogels en een pomp voor veedrinkpoelen.
Bij het indienen van een melding in het e-loket geef je aan uit welke waterloop je wil onttrekken, vanaf wanneer en hoeveel water je denkt te onttrekken. Zo kan de waterbeheerder al een inschatting maken van de druk op het watersysteem.
Binnen de 48 u (let wel: weekend- en officiële feestdagen moeten bij deze tijd opgeteld worden) na de melding, ontvang je -indien toegestaan- een onttrekkingsticket dat je moet kunnen voorleggen tijdens het onttrekken. Voor een mobiele installatie is het onttrekkingsticket één maand geldig en het onttrokken debiet moet ten laatste vijftien dagen na de beëindiging van de termijn doorgegeven worden via het elektronisch loket. Hiervoor kan je de tellerstanden van de debietmeter ingeven. Voor een water- of aalton is geen debietmeter nodig, maar kan je het aantal tonnen melden.
In droge periodes zoals nu kan de gouverneur het gebruik van het oppervlaktewater uit waterlopen wel beperken of tijdelijk verbieden, je onttrekkingsticket is dan niet meer geldig. Je kan dan ook geen nieuw onttrekkingsticket aanvragen voor die waterloop. Via het e-loket kan je ook steeds de actuele kaart met onttrekkingsverboden raadplegen. De gouverneur heeft de bevoegdheid ook preventief onttrekkingsverboden en -beperkingen in te stellen voor kwetsbare waterlopen.
Bevaarbare waterlopen
Om water uit een bevaarbare waterloop (kanaal of rivier) te mogen capteren is er vanaf 500 m3 per jaar een vergunning nodig. Voor watercaptatie van minder dan 500 m3 per jaar is enkel een melding verplicht. Je kan deze aanvragen doen bij de Vlaamse Waterweg.
“We doen op zich niets nieuws, maar wel zo veel mogelijk zelf”
Bram Dauchy uit Wijtschate neemt deel aan het project ‘Jonge boeren, levende grond’.
Inschrijvingen jaarlijkse inspiratieconference geopend
Dit jaar geen cijfers of grafieken, maar een flinke portie warmte, eerlijkheid en een welgemikte lach. Met Joris Bruyninckx en Tom Waes. Schrijf je nu in!
“Gelukkig kunnen we in deze drukke periode op onze ouders rekenen”
Floris Verscheure heeft een fulltime job als opfokbegeleider bij Vepymo, hij heeft samen met zijn vriendin Delphine drie kinderen en bouwt ondertussen een nieuwe stal voor hun schapenhouderij in Torhout.
Volg de droogtetoestand
Tijdelijke captatieverboden
Bij waterschaarste is er nood aan een solide waterbeleid, maar landbouwers moeten toegang hebben tot voldoende water.
Tractorcontroles: zo ben je in orde
Naar aanleiding van een aantal tractorcontroles door de verkeerspolitie brengen we enkele aandachtspunten in kaart.
Telers voorzien van onafhankelijk advies
TelersAdviesCOöperatie TACO zorgt ondertussen al meer dan 15 jaar voor betrouwbare, individuele begeleiding en ondersteuning. Zonder commerciële belangen, maar wel op maat van de teler en het veld.
PAS-referentietool operationeel
Achter de schermen probeert Boerenbond, in samenwerking met onder andere SBB, zoveel mogelijk inzicht te krijgen in de werking van de tool zodat we jullie correct kunnen informeren en bijstaan.
Jef Malfliet is nieuwe voorzitter van KLJ
Voortschrijdend inzicht
Boeren moeten te allen tijde prioritair toegang blijven hebben tot voldoende water.
PASpartout brengt PAS-technieken naar melkveehouders
Met het demonstratieproject PASpartout Melkvee zetten projectpartners belangrijke stappen om het stikstofdecreet en de PAS-technieken naar de rundveehouders te brengen.
A-ware sluit de deuren van Olympia
Royal A-ware, sinds 2022 de eigenaar van melkerij Olympia heeft besloten om de vestiging in Herfelingen te sluiten.
Koolstoftool geeft landbouwers inzicht in koolstofopbouw
De Koolstoftool is een nieuwe toepassing binnen het bodempaspoort die de opbouw van organische koolstof op een landbouwperceel simuleert.
Geef je reactie op MAP7
+ Hulpdocument
Tot en met 16 mei loopt er een openbaar onderzoek over MAP 7 en het milieueffectenrapport (MER) van dit plan. Heb je nog een reactie? Stuur ze in.
Van strikt beschermd naar beschermd
Verwachte impact in Vlaanderen is beperkt
Preventieve maatregelen tegen wolven blijven belangrijk. Boerenbond verwacht dat het protocol realistischer wordt bekeken.
Grachtenkaart op de lange baan geschoven
De grachtenkaart op basis van artificiële intelligentie heeft een nieuwe einddatum voor lokale besturen: 30 november 2029.
Daarom hoor jij bij Boerenbond
Als lid sta je bij Boerenbond op de eerste rij! Wij luisteren naar jouw noden en bieden je ondersteuning waar nodig. Sluit je vandaag nog aan en profiteer van vormingen en advies op maat. Dankzij exclusieve voordelen verdien je je lidgeld zo terug.
Wacht niet met vaccineren tegen blauwtong
De vaccinatiecampagne loopt. Volgens minister Clarinval gaven de producenten de garantie dat er voldoende dosissen beschikbaar zullen zijn om de runderen en schapen voor juni te vaccineren.
Minister Brouns gaat in op vraag Boerenbond om pragmatisch om te gaan met tussentijdse stikstofreductie
