Hoewel 2024 een nat jaar was dalen de waterpeilen in de waterlopen snel door voorbije droge maanden. De hoeveelheid neerslag verschilt sterk per regio: vooral in het westen van het land viel de afgelopen periode opvallend weinig regen. Door het aanhoudend droge weer en de beperkte neerslagverwachtingen blijft het beheerniveau op code geel staan (waakzaamheid en preventieve maatregelen). Onze land- en tuinbouwers zetten in op wateropvang en – besparing, maar gewassen en dieren zullen steeds water nodig hebben. In tijden van waterschaarste is er nood aan een solide waterbeleid, maar belangrijk is dat onze landbouwers te allen tijde toegang hebben tot voldoende water.
Tijdelijke captatieverboden
Op de meeste plaatsen liggen de waterpeilen en debieten laag, maar nog binnen de normale waarden van het jaar. Voor een beperkt aantal waterlopen worden de ecologische minimale debieten niet gehaald. De grondwaterstanden in het westen en noorden van Vlaanderen zijn laag tot zeer laag voor de tijd van het jaar. In het oosten van Vlaanderen heeft het meer geregend en hier variëren grondwaterstanden van laag tot hoog. Verder blijkt in het IJzerbekken en het bekken van de Brugse Polders de verzilting op een aantal locaties toe te nemen.
Op de provinciale droogteoverleggen evalueren ze de toestand in deze waterlopen en nemen zo bijkomende maatregelen indien nodig. In de provincies Antwerpen, Oost-Vlaanderen en West-Vlaanderen zijn er al tijdelijke en lokale captatieverboden ingevoerd. Dat wil zeggen dat men geen water meer mag oppompen uit de onbevaarbare en publieke grachten waar het captatieverbod geldt. Op deze interactieve kaart kan je nagaan waar de captatieverboden gelden.
De Droogtecommissie evalueert nu tweewekelijks de droogtetoestand.
Landbouwers zetten in op wateropvang en buffering
Waterbeheerders nemen preventieve maatregelen zoals peilverhogingen in poldergebieden en het stopzetten van omgekeerd spuibeheer. Landbouwers kunnen water op hun percelen vasthouden door kleine stuwen op te trekken of door goed beheer van hun peilgestuurde drainage.
Niet alleen mensen, maar ook planten en dieren hebben voldoende en kwalitatief water nodig om te kunnen leven en groeien. Landbouwers zijn zich bewust dat periodes van langdurige droogte vaker zullen voorkomen en zetten in op wateropvang – en besparing. In Vlaanderen vangt 62% van de land- en tuinbouwbedrijven hemelwater op, goed voor een capaciteit van 717.000 kubieke meter. Landbouwers vangen water op wanneer het voorradig is om het later in de droogteperiodes te gebruiken. Wateropslag kan bovengronds in bijvoorbeeld waterbassins opgeslagen worden maar ook op de percelen zelf kan water gebufferd worden. Dit doen landbouwers door stuwtjes in de waterlopen te plaatsen, hun drainage om te vormen naar peilgestuurde drainage of door het koolstofgehalte van hun bodem op te krikken. Tussen industrie en landbouw zijn er ook mooie samenwerkingsverbanden mogelijk waarbij bedrijven gezuiverd afvalwater ter beschikking stellen aan landbouwers, denk maar aan het irrigatienetwerk van Ardo-Inero. Over duurzaam watergebruik bij land- en tuinbouw lees je hier veel meer.
Alternatieve waterbronnen
Het droge weer en de schrale wind heeft de toplaag van heel wat percelen uitgedroogd. Landbouwers die nood hebben aan alternatieve waterbronnen, bijvoorbeeld door een captatieverbod, kunnen uitwijken naar mobiele captatiemogelijkheden langs de kanalen of naar provinciale bufferbekkens. Voor het hergebruik van (gezuiverd) afvalwater van bedrijven als irrigatiewater is een watertoelating vereist. Volg steeds de geldende regels en wetgeving op die van toepassing zijn voor elk type van alternatieve waterbron.
Water onttrekken? Vergeet je ticket niet!
Onbevaarbare waterlopen en grachten
Wil je water onttrekken met een mobiele installatie uit een onbevaarbare waterloop of publieke gracht (zonder onttrekkingsverboden), dan moet je dit steeds vooraf melden aan de betrokken waterbeheerder of beheerder van de publieke gracht via het e-loket. Voor de onttrekking uit een private gracht is geen melding nodig. Bij het onttrekken van dit oppervlaktewater, ben je verplicht een verzegelde debietmeter te plaatsen op je mobiele installatie voor het oppompen van oppervlaktewater. De hoeveelheid water die je wil onttrekken, moet op voorhand gemeld worden.
Uitzonderingen op de meldingsplicht zijn (op voorwaarde dat het totaalvolume onder 500 m³/jaar blijft) :
- Een weidepomp om dieren te drenken
- een spuittoestel vullen om gewasbeschermingsmiddelen te gebruiken, op voorwaarde dat er geen risico op puntverontreiniging is
- een water- of aalton van maximaal vullen van 10 m³
- een zonnepomp voor weidevogels en een pomp voor veedrinkpoelen.
Bij het indienen van een melding in het e-loket geef je aan uit welke waterloop je wil onttrekken, vanaf wanneer en hoeveel water je denkt te onttrekken. Zo kan de waterbeheerder al een inschatting maken van de druk op het watersysteem.
Binnen de 48 u (let wel: weekend- en officiële feestdagen moeten bij deze tijd opgeteld worden) na de melding, ontvang je -indien toegestaan- een onttrekkingsticket dat je moet kunnen voorleggen tijdens het onttrekken. Voor een mobiele installatie is het onttrekkingsticket één maand geldig en het onttrokken debiet moet ten laatste vijftien dagen na de beëindiging van de termijn doorgegeven worden via het elektronisch loket. Hiervoor kan je de tellerstanden van de debietmeter ingeven. Voor een water- of aalton is geen debietmeter nodig, maar kan je het aantal tonnen melden.
In droge periodes zoals nu kan de gouverneur het gebruik van het oppervlaktewater uit waterlopen wel beperken of tijdelijk verbieden, je onttrekkingsticket is dan niet meer geldig. Je kan dan ook geen nieuw onttrekkingsticket aanvragen voor die waterloop. Via het e-loket kan je ook steeds de actuele kaart met onttrekkingsverboden raadplegen. De gouverneur heeft de bevoegdheid ook preventief onttrekkingsverboden en -beperkingen in te stellen voor kwetsbare waterlopen.
Bevaarbare waterlopen
Om water uit een bevaarbare waterloop (kanaal of rivier) te mogen capteren is er vanaf 500 m3 per jaar een vergunning nodig. Voor watercaptatie van minder dan 500 m3 per jaar is enkel een melding verplicht. Je kan deze aanvragen doen bij de Vlaamse Waterweg.
“Ik probeer onze sector altijd positief in de kijker te zetten”
Filip Devlieghere schakelde een kleine twintig jaar geleden de tomatenserres van zijn ouders in Veldegem om voor de kweek van kleinfruit: frambozen, rode bessen, stekelbessen en blauwe bessen.
Landbouwers plaatsen stuwen tegen droogte
Door 53 stuwen te plaatsen wordt meer hemelwater opgehouden en eventueel vertraagd afgevoerd.
Laat de landbouw- en voedselzekerheid van de EU niet als een kaarthuis in elkaar zakken! (+video)
Dinsdag werden in een 20-tal EU-lidstaten symbolische flitsacties georganiseerd, met als hoogtepunt een centrale mobilisatie die gezamenlijk werd georganiseerd door Boerenbond, FWA en Copa-Cogeca in Brussel.
Volg alle droogtenieuws op de voet
Tips en informatie bundelen we in dit online dossier. Voor de meest actuele informatie over droogte en de droogtemaatregelen, kan je hier terecht.
Uitstel voor PV-verplichting tot 2026
Omdat de Vlaamse regering in 2023 wilde inzetten op de productie van hernieuwbare energie via zonnepanelen (PV-installaties), werd er een PV-verplichting in het leven geroepen voor grote elektriciteitsafnemers.
Geen sanering meer nodig voor afdruipzones asbest
Op vraag van Boerenbond om de regelgeving in die zin aan te passen, heeft minister Brouns daar ondertussen voor gezorgd.
Digitaal waterloket extra geopend
Op woensdag en vrijdag helpen wij je verder met al je watervragen
In dialoog geraak je verder
De landbouw zet dag in dag uit stappen om zich aan te passen aan veranderende omstandigheden.
Welzijn? Daar heb ik toch geen tijd voor
Op 24 juni (Leietheater, Deinze) en 26 juni (CC De Werft, Geel) nodigen we je uit voor een avond over iets wat er vaak bij inschiet: jezelf. Geen zware kost, geen zweverig gedoe, wél herkenbare verhalen, een vleug humor en ruimte om eens (letterlijk) stil te staan. Op een manier die wérkt.
Aantal VLIF-toekenningen voor overnemers en starters verdubbeld
Steeds meer jonge landbouwers zetten de stap naar een eigen landbouwbedrijf.
Verzamelaanvraag wijzigen kan tot 31 mei
De uiterste wijzigingsdatum voor de verzamelaanvraag, 31 mei, komt eraan. Tot en met deze datum kan je de verzamelaanvraag wijzigen zonder gevolg, in zoverre er nog geen controle of melding van een controle heeft plaatsgevonden.
Volgende stap in vereenvoudiging GLB
De Europese Commissie beloofde begin dit jaar een aantal vereenvoudigingspakketten – de zogenaamde Omnibuspakketten. Woensdag kwam ze met een nieuw vereenvoudigingspakket voor het GLB, een nieuwe reeks vereenvoudigingen na het eerste pakket vorig jaar in navolging van de boerenprotesten.
Bestuivers hebben cruciale rol in de landbouw
Vlotte voorjaarswerkzaamheden, gevolgen droogte moeten blijken
Daarom hoor jij bij Boerenbond
Als lid sta je bij Boerenbond op de eerste rij! Wij luisteren naar jouw noden en bieden je ondersteuning waar nodig. Sluit je vandaag nog aan en profiteer van vormingen en advies op maat. Dankzij exclusieve voordelen verdien je je lidgeld zo terug.
IBR-bestrijdingsprogramma gewijzigd
Minister Clarinval heeft twee belangrijke wijzigingen aan het IBR-bestrijdingsprogramma aangebracht. Zo zullen veehouders langer mogen vaccineren en het afvoeren van runderen van bedrijven met insleep wordt strikt gereguleerd.
