Meer dan 180 land- en tuinbouwers hadden zich ingeschreven voor de demodag rond batterijen en energiesamenwerking op het melkveebedrijf Hof ter Galeien in Nazareth. Er zijn vandaag verschillende mogelijkheden om je batterij -ten dienste van het net – intensiever te gebruiken en vlugger terug te verdienen, maar bij aanschaf moet vooral de toepassing op het eigen erf de doorslag geven.
Blikvanger op het melkveebedrijf was de batterij-installatie van 225 kWh. Deze werd samen op het bedrijf geïnstalleerd met een pv-installatie (zonnepanelen) van 108 kWp. Beide onderdelen versterken elkaar. De combinatie van zonnepanelen met een batterij is een erg logisch huwelijk, aldus Raf Goossens van batterij-installateur Posetron. “Bij een melkveebedrijf wordt er toch nog veel typisch ’s ochtends en ’s avonds gemolken, net wanneer de zon minder of niet schijnt. Met een batterij kan je dus de zelfconsumptie van je eigen opgewekte elektriciteit sterk verhogen.” Op Hof ter Galeien is de zelfconsumptie van de eigen elektriciteit daarmee opgelopen naar 84%. Ongeveer vanaf april tot september-oktober is het bedrijf daarmee volledig zelfvoorzienend. De terugverdientijd van de installatie lag op het moment van investeren op 7,3 jaar.
Laadcycli bepalend
De Posetron-batterij maakt gebruik van lithiumijzerfosfaat. Net zoals bijna elke batterij worden de cellen in China gemaakt. De fabrikant biedt na tien jaar of 6000 volledige laadcycli garantie op nog 70% van de capaciteit bij aankoop. Het uitdrukken van de veroudering in laadcycli is niet toevallig. Intensief gebruikte batterijen gaan minder lang meer dan bij normaal gebruik. Eén manier om je batterij intensiever te gebruiken is om met een dynamisch elektriciteitscontract in te spelen op de ‘day ahead markt’, en elektriciteit op het net te injecteren op die momenten van de dag dat de injectievergoedingen het grootst zijn. Eventueel kan je zelfs je batterij laden met elektriciteit van het net op de momenten dat die goedkoop staat om weer te injecteren wanneer de prijzen hoog zijn.
In balans houden
Met een toevloed aan duurzame – maar wispelturige – energieproductie uit zon en wind is de behoefte om letterlijk elke minuut vraag en aanbod op het elektriciteitsnet in evenwicht te houden groot. Netbeheerders en – op hun aansturen – elektriciteitsproducenten zijn ook bereid om hiervoor houders van een batterij te betalen om te laden en injecteren wanneer dit goed uitkomt voor het net.
Netbeheerder Elia heeft hiervoor een aantal balanceringsproducten ontwikkeld die trapsgewijs ingeschakeld worden. Het gaat om een primaire regeling (R1 frequentiebegrenzing), secundaire regeling (R2 automatisch frequentieherstel) en tertiaire regeling (R3 manueel frequentieherstel). Elia betaalt hiervoor een beschikbaarheids- en/of activatievergoeding. Aan elk product zijn andere vergoedingen en voorwaarden verbonden, onder meer naar verplichte reactietijd.
Elke boer beslist
Energieproducenten of andere spelers kunnen die mogelijkheden ook bij boeren met een batterij zoeken en daarvoor boeren vergoedingen aanbieden. Afhankelijk van de aangeboden formule verschillen de voorwaarden, de vergoedingen (eventuele boetes) en ook de zeggenschap die je nog hebt om je eigen batterij aan te sturen. Van sommige producten kan verwacht worden dat ze de batterij zo intensief mogelijk zullen gebruiken, en op die manier de levensduur van de batterij flink zullen inkorten. Te vermijden dus? Raf Goossens aarzelt: “Maximaal inzetten op zelfconsumptie kan wringen met formules waarbij anderen het beslissingsrecht hebben om je batterij te laden en te ontladen. Op lange termijn is het beter om de zelfvoorzieningsgraad voor ogen te houden. Anderzijds worden er op de onbalansmarkt nu vrij hoge vergoedingen geboden die de terugverdientijd flink verkorten, dus waarom niet?”, zo hield hij de boot in het midden. Ook de VLIF-voorwaarden zijn op dat vlak minder streng geworden.
Farmpower
Netbeheerder en elektriciteitsproducenten zijn natuurlijk niet zozeer geïnteresseerd in de individuele batterijhouder, maar in de optelsom van de vele kleintjes. Samen sterk dus, en dat is een lijfspreuk die op het lijf gegoten is van de coöperatie Farmpower, een initiatief van een vijftiental boeren. De coöperatie wil de vraag (en het aanbod) van zo veel mogelijk boeren bundelen om hiermee naar energieleveranciers/netbeheerder te stappen. Farmpower doet bijvoorbeeld aan groepsaankopen elektriciteit; het hebben van een batterij of een windmolen is dus zeker geen must om lid te worden. Vandaag groepeert Farmpower een 95-tal landbouwers.
Niet alles in één mand
Wel is het de bedoeling om bijvoorbeeld de boereneigenaars van een batterij te verenigen. “We hebben al de eerste industriële klanten die gebruik maken van ons aanbod”, aldus woordvoerder Brecht Debruyne. Hoewel hij grote kansen ziet voor boeren om gezamenlijk in te spelen op de opportuniteiten van de onbalansmarkt en er zelfs een sleutelrol te spelen, raadt hij toch ook voorzichtigheid aan. “Je koopt geen nieuwe tractor om de sleutels ervan aan een derde te geven. Ik zou ook geen batterij kopen om vervolgens het beslissingsrecht elders te leggen. Leg je eieren niet in één mand.” Hij raadt aan om de batterij te dimensioneren op maat van het eigen bedrijf, en pas daarna te beslissen wat er extra kan. Farmpower zet in op het ontwikkelen van de juiste diensten waarmee boeren verder kunnen inzetten op netonafhankelijkheid, het creëren van zekerheid en het besparen op de energiekost. Het heeft daarvoor al samenwerkingen opgezet met batterijleverancier Posetron en netbeheerder Elia. In de toekomst wil het dit soort samenwerkingen verder uitbreiden met andere partijen en de winst die hier uit voortvloeit opnieuw investeren. Boerenbond-leden kunnen overigens aansluiten voor de helft van de normale prijs.
Over de netondersteunende activiteiten die je kan doen met je batterij kan je ook de lunchdate volgen op 19 december.
