Laagruweiwitrantsoen als potentiële PAS-maatregel

Op dit moment is er slechts één erkende emissiereducerende PAS-maatregel voor de vleesveesector: beweiden in combinatie met volledige leegstand van de stal. Voor veel vleesveehouders is deze stikstofmaatregel echter niet haalbaar. Daarom is het cruciaal dat de lijst van erkende technieken voor ammoniakreductie in de vleesveehouderij verder wordt uitgebreid. Laag-eiwitvoeding is een effectieve en brongerichte maatregel, maar staat nog niet op de PAS-lijst wegens het ontbreken van een erkend borgingsysteem. Het project ELP-Beef levert met de VoederPAS-tool een manier om de vraag naar borging te beantwoorden.

Nood aan bijkomende stikstofmaatregelen voor vleesvee

Het stikstofdecreet bepaalt dat de ammoniakuitstoot van de vleesveehouderij tegen 2030 niet hoger mag zijn dan in 2021. Bedrijven met een impactscore boven 0,025% moeten tegen eind 2025 hun uitstoot met minstens 5% verminderen. Dit kan door een erkende PAS-maatregel toe te passen, het aantal dieren te verminderen of door een combinatie van beide. De huidige erkende maatregel – beweiden met volledige leegstand van de stal – is in veel gevallen praktisch moeilijk haalbaar. Om te vermijden dat veehouders hun vergunde dierenaantallen moeten verminderen, is het noodzakelijk om bijkomende, wetenschappelijk onderbouwde PAS-maatregelen voor vleesvee te laten erkennen.

Laageiwitvoeding: een effectieve stikstofmaatregel voor vleesvee

De hoofddoelstelling van ELP-Beef is laag-eiwitvoeding op de PAS-lijst te krijgen als een brongerichte, controleerbare stikstofmaatregel voor vleesveebedrijven. Dit vereist een praktijkgericht borgingsysteem waarmee veehouders op een efficiënte manier bewijs kunnen leveren dat ze de maatregel correct toepassen. Samen met drie vleesveehouders en hun voederadviseurs werd onderzocht hoe dit in de praktijk gerealiseerd kan worden.

Een belangrijke eerste stap was het bepalen van referentiewaarden voor het ruw eiwitgehalte in vleesveerantsoenen. Via een bevraging bij vleesveehouders en nutritionisten werden 426 rantsoenen verzameld en ingedeeld in zeven diercategorieën. Hieruit bleek dat het gemiddeld ruweiwitgehalte bij zoogkoeien 1% hoger ligt dan de feitelijke behoeftenorm. Dit soort inzichten is cruciaal om een goed onderbouwd referentieniveau vast te leggen en een haalbare reductie van 0,5 tot 2% door te voeren.

VoederPAS-tool: borging van PAS-maatregelen voor vleesvee

Binnen de projecten VoederPAS en ELP-Beef werd de VoederPAS-tool ontwikkeld, een registratiesysteem waarmee veehouders eenvoudig kunnen bijhouden welke rantsoenen en voeders zij gebruiken. Deze tool registreert parameters zoals dierenaantallen, rantsoensamenstelling en voedervoorraad. Op basis van deze gegevens wordt het effectief verbruikte ruw eiwit berekend en vergeleken met het theoretische verbruik op basis van de geregistreerde dieraantallen en rantsoenen.

Op drie praktijkbedrijven werd de tool een jaar lang getest. Dit betrof een gesloten zoogkoeienbedrijf en twee afmestbedrijven, waar alle relevante gegevens systematisch werden bijgehouden. Ruwvoeders werden bemonsterd, volumes bepaald en wijzigingen in rantsoenen en dierenaantallen correct geregistreerd. Een nauwgezette opvolging is essentieel om een betrouwbare berekening te kunnen maken en de PAS-maatregel effectief te borgen.

Indienen van een PAS-fiche voor laag-eiwitvoeding

In 2019 werd reeds een conceptnota ingediend voor laag-eiwitvoeding als PAS-maatregel, maar door onzekerheden rond de borging werd deze niet erkend. Dankzij de ontwikkeling van de VoederPAS-tool zijn er nu voldoende handvaten om de maatregel opnieuw voor te stellen. Omdat borging bij rundveebedrijven met meerdere diercategorieën complex kan zijn, wordt in eerste instantie enkel een PAS-erkenning aangevraagd voor de diercategorieën R-6 (vleesstieren en overig vleesvee van 6 tot 24 maanden) en R-7 (fokstieren en overig rundvee ouder dan 2 jaar).

Indien via de VoederPAS-tool kan worden aangetoond dat het ruw eiwitgehalte van het voeder 0,5 tot 2% lager ligt dan de referentiewaarde voor de betreffende diercategorie, kan een reductiepercentage van 5 tot 30% in rekening worden gebracht.

De volgende stap is het indienen van een PAS-fiche bij het Administratief Team (AT). Zij zullen samen met de bevoegde instanties een advies formuleren voor de minister, die beslist of deze maatregel wordt opgenomen op de PAS-lijst. Een erkenning van laag-eiwitvoeding als PAS-maatregel zou een belangrijke stap zijn in de verdere verduurzaming van de vleesveehouderij en biedt vleesveehouders een bijkomende stikstofmaatregel om aan de reductiedoelstellingen te voldoen.