Boerenbond wijst kaart gebaseerd op artificiële hocus-pocus maar met grote juridische gevolgen af

De grachtenkaart leidt tot heel wat bezorgdheden, zowel bij lokale besturen als bij onze landbouwers. De VMM heeft een ontwerp van grachtenkaart opgemaakt, deze bevat bijkomende grachten die nog niet gekarteerd zijn. Lokale besturen moeten via een online-applicatie nakijken of de grachtenkaart de werkelijke situatie op het terrein weerspiegelt. Zij kunnen ingetekende grachten weerhouden, schrappen of bijkomende afwateringsstructuren aanduiden.  

Momenteel is de huidige oefening enkel om alle grachten in kaart te brengen en zijn er nog geen juridische gevolgen aan gekoppeld. Elke juridische rechtsgrond voor de opmaak van een dergelijke kaart ontbreekt. Bij gebrek aan een dergelijke rechtsgrond is ook niet duidelijk waarvoor deze kaart al dan niet zal worden ingezet. Het is zelfs niet duidelijk wat de definitie is van een ‘gracht’. 

Maar er zit natuurlijk wel een groot risico in. Indien deze grachtenkaart juridisch verankerd wordt, kan dit bijkomende bufferstroken betekenen via sectorale regelgeving, zoals GLB en MAP 7. De grachtenkaart kan dus op termijn wel een grote impact hebben op de land- en tuinbouwsector. Want bijkomende bufferstroken leidt tot aanzienlijke economische verliezen voor landbouwers. 

Boerenbond heeft de lokale besturen aangeschreven om hen te wijzen op de mogelijke risico’s en gevolgen van deze kaart en hen aangespoord om bezwaren aan VMM te bezorgen over de opmaak van de grachtenkaart, het verloop van het validatieproces en de mogelijke gevolgen voor land- en tuinbouw. Boerenbond heeft de lokale besturen ook gevraagd om voldoende aandacht aan de validatie te schenken. Want als lokale besturen geen aanpassingen doorgeven aan de VMM, dan wordt de kaart gevalideerd zoals de VMM deze heeft opgemaakt. 

De grachtenkaart is opgemaakt met artificiële intelligentie met het Digitaal Hoogtemodel van 2013-2015 als basis, de realiteit is vaak anders dan een modelanalyse. Vaak zijn er te veel afwateringsstructuren ingetekend en ook structuren die helemaal geen gracht zijn, zoals een holle weg of een ‘gracht’ op het dak van een bedrijfsgebouw. 

De VMM geeft geen eenduidige definitie van wat als een gracht moet worden beschouwd, waardoor de afbakening zal verschillen van gemeente tot gemeente. Boerenbond wil ook dat de doorgegeven grachten dan ook degelijk door de juiste instantie onderhouden moeten worden. Als de grachten dan toch zo belangrijk zijn, dan is onderhoud ook noodzakelijk. Daarover wordt momenteel echter geen enkele duidelijkheid gegeven. 

In de Commissie voor Leefmilieu, Natuur en Ruimtelijke Ordening antwoordde minister Brouns dat hij kritisch tegenover de grachtenkaart staat en het als een informatief document beschouwt. Hij verzekerde dat er geen juridische gevolgen aan verbonden kunnen worden omdat de kaart niet in openbaar onderzoek wordt gebracht. Verder kondigde hij aan dat de deadline voor de lokale besturen zal worden verlengd, zonder een nieuwe concrete datum te vernoemen. Voorheen moest voor 30 april 2025 de validatie afgerond zijn. 

Boerenbond gaat ervan uit dat de grachtenkaart effectief puur informatief blijft zodat hier geen juridische gevolgen aan verbonden kunnen worden, zoals aangekondigd door de minister. Echter, het verleden leert ons dat ook kaarten die niet in openbaar onderzoek geweest zijn, toch gevolgen op het terrein kunnen hebben. Dit is voor Boerenbond onaanvaardbaar!