"Klimaatkoploper moet inspiratiebron voor anderen zijn"

De klimaatuitdaging is groot, maar Vlaamse landbouwers bewijzen dagelijks dat ze niet terugdeinzen voor complexe problemen. Van ingenieuze irrigatiesystemen tot energiedelen met de buren: boeren laten zien hoe veerkracht en creativiteit hand in hand gaan. En daar zijn we beter fier op! De Klimaatkoploper 2025 geeft je de kans om te tonen hoe ook jouw bedrijf bouwt aan een duurzame toekomst.

Meer van hetzelfde weer, dat is de tendens waar we de laatste jaren mee te maken krijgen. En dat weer wordt steeds extremer. Lange periodes van droogte of juist veel regen, stormen, hittegolven en onweer worden haast dagelijkse kost. Voor wie zijn inkomen van het veld haalt, gooit dat behoorlijk wat roet in het eten. En dus doen boeren wat ze het best doen: ze steken de handen uit de mouwen. De tweede editie van de wedstrijd De Klimaatkoploper, opnieuw georganiseerd door Boerenbond, KBC en Cera, zet de klimaatinitiatieven van de landbouwsector in de schijnwerpers.

Klimaat en landbouw: uitdaging én oplossing

Bram Verbruggen, weerman en jurylid van De Klimaatkoploper 2025, is zelf aspirant-wijnbouwer en werkte als kind wel eens mee op het landbouwbedrijf van zijn grootouders. Vandaag geeft hij klimaatlezingen in samenwerking met Trias en Landelijke Gilden. “De Vlaamse landbouw is zeer kennisgedreven”, zegt hij. “Toen ik onlangs het ILVO bezocht, was ik verbaasd over de omvang van het onderzoek dat hier in Vlaanderen gebeurt. Het is een enorme kans dat dit op onze bodem plaatsvindt. Vlaamse boeren kunnen als eersten profiteren van de stroom aan informatie die al deze experimenten opleveren. En dat werpt duidelijk zijn vruchten af, want onze melk is inmiddels de meest klimaatvriendelijke ter wereld. In Vlaanderen zijn landbouwers ook echte ondernemers. Ze kennen hun gewassen of vee door en door en handelen op basis van die kennis. Daarom moeten we ook durven onze landbouwpraktijken in de kijker te zetten en een voorbeeld te zijn voor de rest van de wereld.” De Klimaatkoploper 2025 wil precies dat doen: klimaatgeïnspireerde landbouwverhalen verzamelen, versterken en delen.

Wat maakt een Klimaatkoploper?

Het doel is dus inspiratie bieden aan andere landbouwers en de inspanningen die de landbouwsector doet ook zichtbaar maken voor de buitenwereld. Want onbekend, is helaas nog steeds onbemind. “We zoeken bedrijven die tonen hoe zij de klimaatuitdaging aanpakken op hun eigen manier”, zegt Bram. “Dat hoeft niet altijd met grote investeringen te zijn. Soms is een kleine aanpassing, zoals een beter waterbeheer of een slimme manier om energie in te zetten, al voldoende om collega’s en het brede publiek te inspireren. Het gaat om creativiteit, veerkracht en de wil om iets te doen.”

De vakjury, waarin naast Bram nog enkele andere experten inzake landbouw en klimaat zetelen, beoordeelt de kandidaten op vijf criteria: innovativiteit (de toepassing van nieuwe technieken of ideeën), impact (het effect dat men realiseert op klimaat, milieu en samenleving), evenwicht tussen ecologie, economische haalbaarheid en sociaal welzijn (de haalbaarheid van de aanpak op economisch en sociaal vlak), inspiratiekracht (het potentieel van het voorbeeld om andere landbouwers te motiveren) en de toepasbaarheid van het initiatief voor andere land- en tuinbouwbedrijven. “Voor mij gaat het niet om wie de grootste installatie bouwt of de meeste CO₂ bespaart”, benadrukt Bram. “De Klimaatkoploper is iemand die met slimme, haalbare oplossingen een voorbeeld kan zijn voor anderen.”

Alle beetjes helpen

Dé Klimaatkoploper moet dus vooral een inspiratiebron zijn. Want eigenhandig alle klimaatuitdagingen oplossen, dat kan niemand – ook niet de landbouwsector als geheel. “Landbouw heeft zeker zijn aandeel in klimaatverandering, maar is niet de enige factor”, weet ook weerman Bram. “De mens in het algemeen is de oorzaak. Daarom gebruik ik ook graag de term klimaatverstoring in plaats van klimaatverandering. Klimaatverandering lijkt een natuurlijk proces, terwijl in het woord klimaatverstoring duidelijker een actieve, menselijke hand zit. We zijn met z’n allen te erg gewend geraakt aan de luxe die we sinds de industriële revolutie hebben vergaard. In grote delen van de wereld is het niet evident om elke dag vlees te eten of fruit dat van de andere kant van de aardbol komt. Als we ons daarvan bewust zouden zijn, en ons gedrag aanpassen, zouden we ver komen. Maar goed, alle beetjes helpen, zei de vlieg, en ze deed een plasje in de zee. Als landbouwer doe je dat misschien door mee te doen aan Dé Klimaatkoploper.”

Waarom deelnemen?

Wie deelneemt, krijgt heel wat terug. Het winnende bedrijf en verhaal krijgt minstens een jaar lang een podium binnen én buiten de land- en tuinbouwsector. Elke deelnemer ontvangt waardevolle feedback van de jury, ondersteuning van klimaatconsulenten en toegang tot een netwerk van experten.

Dit jaar worden bovendien niet één, maar vijf finalisten in de bloemetjes gezet. Naast een geldprijs maken de laureaten kans op naturaprijzen die hen helpen om hun bedrijf verder te verduurzamen. Denk aan een elektrische kiepwagen van Makita, een groenestroompakket van Linea Trovata , en duurzaamheids- en energieadvies van SBB en ecoWise.

Jolien Deroost, projectmedewerker communicatie