Thijs en Joke wonen samen met hun zonen Sander en Jonas op hun melkveebedrijf in Brecht. Ze zijn daarmee de vierde generatie landbouwers in de familie, maar stilstaan doen ze allesbehalve. Na het bedrijf officieel te hebben overgenomen, bouwden ze een nieuwe stal, loods en een nieuw huis. Tegen de tijd dat Thijs 40 werd, moest het bedrijf structureel klaar zijn voor de toekomst. Nu ze dat doel bereikt hebben, kijken Thijs en Joke nog verder vooruit.
Anno 2024 houden Thijs en Joke 150 melkkoeien en 110 stuks jongvee. Dat is heel wat meer dan in 2006, toen Thijs het bedrijf overnam van zijn ouders. Met de stijging van het aantal dieren nam ook de arbeidslast toe. Joke, die eerst als ergotherapeut aan de slag was, besloot daarom om haar job op te geven en voltijds bij te springen in het bedrijf.
Sociaal contact
“In 2022 besloot ik definitief om mee thuis te blijven”, vertelt Joke. “Die beslissing is het gevolg geweest van een lang proces van wikken en wegen. Ik was eerder al een periode thuis gebleven, in loopbaanonderbreking. Ik merkte toen dat ik het sociaal contact miste, dus ik ben toch teruggegaan naar mijn job buitenshuis. Uiteindelijk hebben we die beslissing moeten herzien, want de hoeveelheid werk op het bedrijf werd echt teveel voor Thijs om alleen te dragen. Het feit dat ik zelf nog maar 38 ben, en nog aanspraak kan maken op VLIF-steun voor jonge landbouwers, speelde ook mee. Maar het blijft natuurlijk wel zo dat je als landbouwer op dagdagelijkse basis weinig mensen ziet van buiten de sector. Onder andere de zoektocht naar hoe we dat konden veranderen, heeft ons bij de robuustheidsscan gebracht.”
Robuustheidsscan
Tijdens een vergadering van Ferm voor agravrouwen hoorde Joke over de scan. Het is een gesprek met een of meerdere Boerenbond consulenten waarbij de werking van een land- en tuinbouwbedrijf op vlak van zeven ondernemersthema’s wordt besproken. “Het is een belangrijke voorwaarde dat je alles eerlijk vertelt en open toegeeft hoe je de dingen aanpakt, ook al voel je aan dat dat misschien niet de beste manier is”, zegt Thijs. “Maar ik schrok er wel van dat een gesprek van twee à drie uur met mensen die je eigenlijk niet kent, en waar je maar heel beperkte input voor moet geven, toch zoveel kan opleveren. Het is verrassend wat voor breed beeld je krijgt, niet alleen van het bedrijf zelf, maar ook van aspecten als hoe je je werk organiseert en je eigen welzijn.” De scan identificeerde enkele concrete punten waar Thijs en Joke mee aan de slag gingen. “Nadat we het verslag van de robuustheidsscan kregen, heb ik contact opgenomen met Groene Zorg”, gaat Joke verder. “Er is nu al een paar keer een groepje van vier leerlingen uit het buitengewoon onderwijs langs geweest om op het bedrijf te komen helpen. Zo krijgen we helpende handen en tegelijk ook extra sociale binding.”
Open overleg
“Een ander punt dat uit het gesprek naar boven kwam, is dat we trouw zijn aan onze leveranciers en afnemers”, neemt Thijs over. “We kijken nu met een meer kritische blik. Ondertussen zijn we van melkpoeder veranderd en hebben we ook een gesprek gehad met onze krachtvoederadviseur, op basis van onze eigen boekhoudgegevens.” Datzelfde open overleg startten Thijs en Joke ook tussen elkaar op. “We hebben nu de wekelijkse en maandelijkse taken opgelijst, want wat in mijn hoofd zit, zit niet per se in dat van Joke en omgekeerd. We hebben ook een whiteboard opgehangen in de stal om die taken visueel zichtbaar te maken. Zo kunnen we een vaste planning aanhouden, in plaats van gewoon op het moment zelf te beslissen wat we gaan doen. We werken nu efficiënter.”
Routeplanner
De aandachtspunten die de robuustheidsscan aanhaalde, waren niet allemaal nieuw wat Thijs en Joke betreft. Maar wat wel helpt, is ze eens uit de mond van iemand anders horen en zwart op wit op papier zien staan. “We hebben om die reden ondertussen ook de Routeplanner voor melkvee uitgeprobeerd”, gaat Thijs verder. “Dat is een online tool die voor een specifiek probleem verschillende scenario’s uitrekent en heel objectief toont wat financieel het beste resultaat geeft. Zo’n berekening is soms heel confronterend, maar dat is natuurlijk ook de bedoeling. Op een boerderij wordt hard gewerkt, daardoor verlies je makkelijk connectie met of wat je doet ook effectief rendabel is.” Joke vult verder aan met een voorbeeld. “Wij hebben geleerd dat we als we boven een bepaald aankoopbedrag gaan voor onze maïs, we eigenlijk in onze voet schieten. We maakten ook wat simulaties voor aankoop ruwvoer, externe jongvee opfok en een andere manier van melken. Dat hielp om een keuze te maken in met welke investeringen we op dit moment verder willen, en welke we tijdelijk of permanent parkeren.”
Blijven evalueren
Thijs en Joke beseffen dat het verhaal hier niet stopt. In de toekomst moeten ze hun werking blijven evalueren. “We moeten wakker blijven”, zegt Thijs. “Daarom zijn we lid geworden van een bedrijfsleiderskring. Zo kunnen we ook met collega’s eens over cijfers babbelen in plaats van gewoon een keer per jaar de boekhouding te overlopen. We gaan ook tijd moeten maken om samen onze doelstellingen te overlopen en te bekijken wat we wel en niet gehaald hebben. Dat wordt nog het grootste struikelblok.” “Misschien dat ik dat van ons twee nog het meest zie zitten”, lacht Joke. “Een van de voordelen van buitenshuis gewerkt te hebben is dat ik het gewend ben om te vergaderen. We gaan proberen om een paar keer per jaar een overlegmoment in te lassen en een verslag te maken met de punten waar we het komende halfjaar aan gaan werken. Het is ons gelukt om de boerderij vernieuwd te hebben tegen het moment dat Thijs 40 werd. Nu moeten we een volgende stap nemen en daarin ook duidelijk richting kiezen. De robuustheidsscan heeft ons daar alvast een eerste idee voor gegeven.”
