Toelichting over de voerdermaatregelen bij vleesvarkens door Sander Herinckx (Boerenbond)

Op tour met varkenshouders – deel 2

Lead: Lagere ammoniakemissies zonder grote investeringen: benzoëzuur en eiwitverlaging toegelicht.

De nood aan innovatieve technieken om ammoniakemissies in de varkenshouderij te beperken is hoog. Tijdens de derde Tour de Boer van het project RAMBO werden voedermaatregelen bij vleesvarkens gepresenteerd als haalbare oplossing. In dit artikel lees je alles over de werking, voordelen, aandachtspunten en het emissiereductiepotentieel van deze maatregelen.

Voedermaatregelen bij vleesvarkens
In Vlaanderen zijn er twee voedermaatregelen erkend als AER (ammoniak emissiereducerende) – maatregel: verlagen eiwitopname en toevoegen van benzoëzuur. Deze maatregelen kunnen enkel toegepast worden bij vleesvarkens tot 110 kg. Bijkomend zijn deze voedermaatregelen enkel combineerbaar met de luchtzuiveringstechnieken (luchtwassers en biobedden), met 3 AEA-technieken (V-4.6, V-4.7 en V-4.8) en enkele PAS-technieken (met een beperkte reductie).

Toelichting over de voerdermaatregelen bij vleesvarkens door Sander Herinckx (Boerenbond)

Toelichting over de voerdermaatregelen bij vleesvarkens door Sander Herinckx (Boerenbond).

Hoe werkt het?
Beide voedermaatregelen hebben een ander werkingsprincipe.

Toevoeging van benzoëzuur

  • In de lever wordt benzoëzuur omgezet naar hippuurzuur, dat via urine wordt uitgescheiden.
  • Hierdoor daalt de pH van zowel urine als mest, wat de omzetting van ammonium naar ammoniak aanzienlijk remt.

Verlagen van het eiwitgehalte

  • Minder ruw eiwit in het voeder leidt tot efficiënter gebruik van opgenomen stikstof.
  • Dit vermindert de omzetting van stikstof in ammoniak, wat leidt tot een lagere emissie.
  • Slimme voersamenstellingen met beter verteerbare aminozuren zorgen voor een geoptimaliseerde voederomzet.

VOORDELEN

Toevoeging van benzoëzuur

  • Ammoniakreductie:
    o    Vermindert de omzetting van ammonium naar ammoniak door de pH van urine en mest te verlagen.
    o    Alleenstaand een emissiereductie van 16%, met hogere reducties mogelijk in combinatie met andere technieken.
  • Flexibele toepassing:
    o    Combineerbaar met luchtzuiveringstechnieken (chemische en biologische luchtwassers, biobedden).
    o    Geschikt in combinatie met brongerichte technieken zoals V-4.6, V-4.7 en V-4.8, wat samen emissiereducties boven de 60% kan opleveren.
  • Eenvoudige implementatie: Toevoegen van benzoëzuur is technisch eenvoudig en snel door te voeren.
  • Geen grote investeringskosten: De maatregel vereist geen aanpassingen aan de stal, alleen een aanpassing in het voeder.


Verlagen van het eiwitgehalte

  • Ammoniakreductie:
    o    Vermindert de hoeveelheid stikstof in urine en mest door efficiëntere benutting van ruw eiwit.
    o    Reductie varieert tussen 5% en 20%, afhankelijk van de hoeveelheid ruw eiwit per vleesvarkensplaats per jaar:
        <108 kg: 5%
        <96 kg: 20%
  • Flexibele toepassing:
    o    Het eiwitgehalte kan worden verlaagd door gebruik van luxe alternatieven of beter verteerbare aminozuren.
    o    Kan gecombineerd worden met andere AEA-technieken, luchtzuivering of PAS-maatregelen.
  • Eenvoudige implementatie: De maatregel vraagt enkel een aanpassing in het voeder en geen fysieke aanpassingen aan de stal.
  • Betere voederconversie: Maatregelen die de voederbenutting optimaliseren, verminderen niet alleen emissies maar dragen ook bij aan betere prestaties van de dieren.

NADELEN

Toevoeging van benzoëzuur

  • Operationele kost: De toevoeging brengt een extra kost van ongeveer €6,50 per vleesvarken met zich mee.
  • Vergunningsvoorwaarden: Bij opname in de vergunning moet de maatregel voor de volledige looptijd van de vergunning worden toegepast.
  • Beperkte toepassing:
    o    Alleen erkend bij vleesvarkens tot 110 kg.
    o    Werkt uitsluitend in combinatie met erkende technieken en is niet toepasbaar als zelfstandige maatregel voor stallen zonder aanvullende systemen.

Verlagen van het eiwitgehalte

  • Hogere voederkosten: Eiwitarm voeder vereist vaak duurdere alternatieve ingrediënten of supplementen, wat de voederprijs verhoogt.
  • Vergunningsvoorwaarden: Net als bij benzoëzuur moeten de voorwaarden voor het voeder gedurende de gehele looptijd van de vergunning nageleefd worden.
  • Beperkte toepassing: Alleen erkend voor vleesvarkens tot 110 kg.
  • Beperkte impact als alleenstaande maatregel: De emissiereductie blijft beperkt (maximaal 20%) zonder aanvullende technieken.


Beoordeling door veehouders
Ongeveer 40% van de veehouders overweegt om een van beide voedermaatregelen (binnen het jaar) toe te passen op zijn/haar bedrijf. De belangrijkste motivaties waren:

  • De mogelijkheid om een hoger reductiepercentage te behalen in stallen met reeds aanwezige technieken.
  • Interessante combinaties, zoals breivoeder met een gereduceerd eiwitgehalte.
    Andere veehouders waren terughoudend vanwege de hogere voederkosten en de verplichting om aan vergunningseisen te blijven voldoen.

    Emissiereductiepotentieel
    De voedermaatregelen zijn enkel erkend in Vlaanderen en enkel bij vleesvarkens tot 110 kg. Als alleenstaande maatregel, zonder AEA-techniek, bedraagt het reductiepercentage 16% voor de toevoeging van benzoëzuur aan het voeder. 
    Het verlagen van het eiwitgehalte kan 5 tot 20% emissies reduceren, afhankelijk van de hoeveelheid ruw eiwit verstrekking per vleesvarkensplaats per jaar. 

Ruw eiwit verstrekking per vleesvarkensplaats per jaar

Reductie (%)

< 108 kg

5

< 104 kg

10

< 100 kg

15

< 96 kg

20

De meerwaarde ligt vooral in de combinatie met erkende AEA-technieken. Beide voedermaatregelen kunnen gecombineerd worden met de luchtzuiveringstechnieken (chemische en biologische luchtwasser en biobed) en met de maatregelen V-4.6, V-4.7 en V-4.8.

  • De emissiereductie gekoppeld aan de combinatie van luchtzuiveringstechnieken met voedermaatregelen kunnen hier teruggevonden worden.
  • De emissiereductie gekoppeld aan de combinatie van brongerichte technieken (V-4.6, V-4.7 en V-4.8) met voedermaatregelen kunnen hier teruggevonden worden.

De combinaties resulteren in de meeste gevallen tot een reductie van 60% of meer. 

Conclusie

  • De toevoeging van benzoëzuur biedt een laagdrempelige manier om emissies te reduceren, met een voorspelbare kostprijs en eenvoudige implementatie.
  • Het verlagen van het eiwitgehalte is een interessante optie voor bedrijven die streven naar lagere emissies en betere voederconversie, maar vraagt vaak meer investeringen in het voeder.
  • Combinaties van voedermaatregelen met andere erkende technieken bieden het meeste emissiereductiepotentieel, wat ze bijzonder aantrekkelijk maakt voor bedrijven die aan strengere emissienormen willen voldoen.

Wil je zelf ook ammoniakreducerende technieken ontdekken?
De volgende Tour de Boer voor varkenshouders is in het voorjaar van 2025. De datum wordt gecommuniceerd via de communicatiekanalen van de RAMBO-partners.

Wil je een uitnodiging ontvangen? Geef dan je contactgegevens door aan:

Pieter-Jan Delbeke (Boerenbond) E: pieter-jan.delbeke@boerenbond.be / T: +32 474 87 82 43
of Daniëlle Aarts-van de Loo (ZLTO) E: Aarts-van de Loo, Daniëlle danielle.aarts@zlto.nl / T: +316 29 52 02 75

Project RAMBO 
‘Tour de Boer’ is een initiatief van het project ‘RAMBO’ dat maatregelen en technieken wil ontwikkelen die varkens- en pluimveehouders in staat stellen om zelf hun ammoniakuitstoot aanzienlijk te verminderen. Er wordt onder andere gekeken naar verbeteringen op het gebied van voeding, huisvesting, stalklimaat en management. Ook de neveneffecten zoals methaan, dierengezondheid en –welzijn worden bekeken.

Interreg - RAMBO.png
zer

Laat de landbouw- en voedselzekerheid van de EU niet als een kaarthuis in elkaar zakken! (+video)

Vandaag werden in een 20-tal EU-lidstaten symbolische flitsacties georganiseerd, met als hoogtepunt een centrale mobilisatie die gezamenlijk werd georganiseerd door Boerenbond, FWA en Copa-Cogeca in Brussel.

Read more about Laat de landbouw- en voedselzekerheid van de EU niet als een kaarthuis in elkaar zakken! (+video)
hn

Volg alle droogtenieuws op de voet

Tips en informatie bundelen we in dit online dossier. Voor de meest actuele informatie over droogte en de droogtemaatregelen, kan je hier terecht.

Read more about Droogte

Uitstel voor PV-verplichting tot 2026

Omdat de Vlaamse regering in 2023 wilde inzetten op de productie van hernieuwbare energie via zonnepanelen (PV-installaties), werd er een PV-verplichting in het leven geroepen voor grote elektriciteitsafnemers.

Read more about Uitstel voor PV-verplichting tot 2026
zer

“Met ons eigen slachthuis kan de keten niet korter zijn”

Boer in de kijker

De familie Martens kiest voluit voor de korte keten en zet al jaren in op duurzaamheid en welzijn. Tien jaar geleden openden ze hun hoevewinkel Mattes en twee jaar geleden kwam daar een eigen microslachthuis bij.

Read more about “Met ons eigen slachthuis kan de keten niet korter zijn”

Digitaal waterloket extra geopend

Op woensdag en vrijdag helpen wij je verder met al je watervragen

asbestdak

Geen sanering meer nodig voor afdruipzones asbest

Op vraag van Boerenbond om de regelgeving in die zin aan te passen, heeft minister Brouns daar ondertussen voor gezorgd.

Read more about Geen sanering meer nodig voor afdruipzones asbest
gbb

Om voedsel te produceren heb je water nodig!

Opinie

Boeren moeten te allen tijde prioritair toegang blijven hebben tot voldoende water.

Read more about Om voedsel te produceren heb je water nodig!
Inspiratieconference.jpg

Welzijn? Daar heb ik toch geen tijd voor

Op 24 juni (Leietheater, Deinze) en 26 juni (CC De Werft, Geel) nodigen we je uit voor een avond over iets wat er vaak bij inschiet: jezelf. Geen zware kost, geen zweverig gedoe, wél herkenbare verhalen, een vleug humor en ruimte om eens (letterlijk) stil te staan. Op een manier die wérkt.

Read more about Welzijn? Daar heb ik toch geen tijd voor

Minder administratieve lasten en regeldruk

Onze land- en tuinbouwers worden geconfronteerd met een lasagne aan administratieve verplichtingen en na te leven regels, vanuit diverse beleidsdomeinen en verschillende beleidsniveaus.

Read more about Minder administratieve lasten en regeldruk
IDC

Aantal VLIF-toekenningen voor overnemers en starters verdubbeld

Steeds meer jonge landbouwers zetten de stap naar een eigen landbouwbedrijf.

Read more about Aantal VLIF-toekenningen voor overnemers en starters verdubbeld
SKK

“Starten in de korte keten doe je niet lichtzinnig”

Dossier
Read more about “Starten in de korte keten doe je niet lichtzinnig”

Volgende stap in vereenvoudiging GLB

De Europese Commissie beloofde begin dit jaar een aantal vereenvoudigingspakketten – de zogenaamde Omnibuspakketten. Woensdag kwam ze met een nieuw vereenvoudigingspakket voor het GLB, een nieuwe reeks vereenvoudigingen na het eerste pakket vorig jaar in navolging van de boerenprotesten.

Read more about Volgende stap in vereenvoudiging GLB
wolf

Wolf van strikt beschermd naar beschermd

Read more about Wolf van strikt beschermd naar beschermd
bgbg

Vlotte voorjaarswerkzaamheden, gevolgen droogte moeten blijken

op het veld
Read more about Vlotte voorjaarswerkzaamheden, gevolgen droogte moeten blijken

Daarom hoor jij bij Boerenbond

Word lid

Als lid sta je bij Boerenbond op de eerste rij! Wij luisteren naar jouw noden en bieden je ondersteuning waar nodig. Sluit je vandaag nog aan en profiteer van vormingen en advies op maat. Dankzij exclusieve voordelen verdien je je lidgeld zo terug. 

Read more about Word lid
BVM

Boeren voor morgen

Het resultaat van onze doorgedreven dialoog met landbouwers, stakeholders en burgers

Read more about Boeren voor morgen