Is het beschermingsstatuut voor Oekraïners moeilijker te bekomen?

Zoals in de andere EU-landen bestaat er in ons land een bijzonder beschermingsstatuut voor vluchtelingen uit Oekraïne. Dit statuut is verlengd tot maart 2026. Personen die uit Oekraïne aankomen als vluchteling kunnen zich met hun identiteitsdocumenten aanmelden in het Registratiecentrum in Brussel (Victor Hortaplein 40, 1060 Brussel). Na registratie, krijgen zij daar een Attest 26. Dit is een attest van tijdelijke bescherming. Hiermee kunnen ze naar de gemeente gaan waar ze zullen verblijven. Voor diegenen die niet weten waar ze kunnen verblijven, zal de overheid (Fedasil) een verblijfplaats zoeken. In de gemeente van verblijf moet dit Attest 26 worden voorgelegd. De gemeente zal eerst een Bijlage 15 afleveren die onmiddellijk toegang geeft tot de arbeidsmarkt. Later levert de gemeente een Verblijfskaart A af, die geldig is voor een jaar. Vanaf het ogenblik dat ze over een zo’n verblijfsdocument beschikken, hebben ze onmiddellijk toegang tot de arbeidsmarkt. Er moet dus geen vacature worden geopend bij de VDAB en er hoeft ook geen Arbeidskaart B aangevraagd worden. Deze mensen kunnen dus werken in onze bedrijven zoals de onderdanen van andere EU-landen. Zij kunnen werken in de seizoenregeling of met een vast contract. Vooraleer de tewerkstelling start, zal er ook een rijksregisternummer of een bis-nummer moeten worden aangevraagd. Er moet ook een Dimona-aangifte gebeuren zoals voor de andere werknemers. Vluchtelingen uit Oekraïne kunnen door deze beschermingsregeling onmiddellijk aan de slag in de land- en tuinbouw. Oekraïense onderdanen die reeds zo’n bescherming genieten, moeten zich dit voorjaar zelf bij de gemeente aanmelden. Hun statuut zal dan met één jaar worden verlengd tot maart 2026.

Registratie verloopt moeilijker

Oekraïense onderdanen die zich aanbieden krijgen niet meer onmiddellijk een Bijlage 26. Zij krijgen een attest dat hun aanmelding bevestigt, maar de beslissing wordt pas later per brief meegedeeld. Deze personen moeten ook kunnen aantonen dat ze in februari 2022, wanneer de oorlog met Rusland begonnen is, effectief in Oekraïne aanwezig waren. Dit kan bijvoorbeeld met betaalbewijzen van loon of met andere betrouwbare en duidelijke documenten. Er mag geen twijfel bestaan over het feit dat zij het voorjaar 2022 niet in een ander land waren. Zorg ervoor dat zij die documenten onmiddellijk kunnen voorleggen. Anders wordt, bij gebreke hieraan, een weigering van het beschermingsstatuut later per brief meegedeeld.       

Geldt het beschermingsstatuut voor iedereen?

Oekraïense onderdanen die rechtstreeks naar België komen, kunnen het beschermingsstatuut aanvragen. Dit is anders voor Oekraïners die vroeger tijdelijk verbleven in een ander EU-land zoals Polen of Duitsland. Als werkgever moet je voor deze personen een Arbeidskaart B aanvragen. Er moet eerst gedurende drie weken een vacature worden geopend bij de VDAB. Nadien kan het aanvraagdossier worden ingediend. In jaar 2024 zijn er op die manier meer dan 3200 arbeidskaarten afgeleverd voor Oekraïense onderdanen. Het is belangrijk het dossier in te dienen een volle maand voor de aanvang van de tewerkstelling. Een arbeidskaart kan niet verlengd worden.