Meer mengvoeder door zwaardere varkens

De Belgische diervoedersector produceerde in 2024 6,7 miljoen ton voeder, een stijging van 3,3% ten opzichte van 2023. Sectororganisatie BFA spreekt dan ook van een goed en stabiel jaar, volgend op een aantal moeilijke jaren. Opvallend is de stijging in geproduceerd varkensvoeder, ook al bleef het aantal slachtingen gelijk ten opzichte van 2023. 

Hoewel het productievolume steeg, daalde de sectoromzet met 3% tot 6,3 miljard euro. Deze daling is vooral toe te schrijven aan de lagere grondstofprijzen na de uitzonderlijke marktpieken van 2022–2023. Het aandeel van de sector in de totale Belgische voedingsindustrie zakte lichtjes tot 8%. 

Zwaardere varkens

Varkensvoeder is goed voor bijna de helft van de Belgische productie (49%), gevolgd door rundveevoeder (23%), pluimveevoeder (20%) en diverse voeders (8%). Die laatste categorie (met onder andere paarden- en huisdierenvoeders) steeg in volume uitgedrukt het snelst (+10%), maar ook pluimvee- en rundveevoeders kenden een bescheiden stijging. De varkensvoeders stegen met 4%, wat gezien het aandeel in de totale hoeveelheid voeders een aanzienlijke hoeveelheid is. Opmerkelijk ook, gezien het aantal slachtingen gelijk bleef. “Het gaat om dezelfde varkens, maar ze zijn later geslacht en hebben dus meer gegeten”, aldus BFA-voorzitter Rik Vandeputte (Leievoeders).  Mogelijk hebben twee tegenstrijdige factoren elkaar versterkt, opperde Vandeputte. In tijden waarin de handel stroever verliep, waren kopers niet happig om varkens sneller te kopen. Wanneer de conjunctuur steeg, bleven varkenshouders graag een weekje wachten om te kunnen profiteren van (nog) betere prijzen.

Over het algemeen categoriseert BFA 2024 als een stabiel jaar, volgend op een woelige periode (Corona, energie, Oekraïne). De grondstofprijzen bleven voor een groot deel stabiel, op het laagste niveau van de afgelopen vijf jaar. Dat maakte dat vorig jaar de rentabiliteit van de meeste dierlijke sectoren op een vrij goed niveau vertoefde. 

Effect importtarieven onduidelijk

Rik Vandeputte en Katrien D’Hooghe wierpen ook een blik op het huidige jaar en de aan de gang zijnde handelsoorlog, waarbij Europa Amerikaanse tarieven wil counteren met hogere importtarieven op onder andere soja. Ons land voert vooral soja(schroot) uit Latijns-Amerika in. Maar onrechtstreeks – via soja die gecrusht wordt in andere Europese landen – kan er wel een instroom zijn van Amerikaanse soja. Hoe groot het effect is van de Europese importheffingen op de sojaprijs voor de boer is momenteel moeilijk te voorspellen.  

Lysine in de knel

BFA wijst echter niet alleen naar de VS als de opwerper van handelsbarrières. Zo heeft de EU forse invoerrrechten ingesteld op de import van lysine-producten uit China. Lysine is een aminozuur (onderdeel van een eiwit), dat bij de inmenging in het krachtvoeder - samen met andere aminozuren - soja of andere eiwitbronnen kan vervangen. Op die manier komt er minder stikstof in de urine en mest terecht, wat op zijn beurt leidt tot minder ammoniakuitstoot en lagere stikstofgehaltes in de mest. Europa moet echter 85% van de lysinebehoefte importeren, aangezien er nog maar één Europese (Franse) lysineproducent is. Deze beschuldigt zijn Chinese concurrenten nu van het ontvangen van oneerlijke subsidies. Ook voor valine, choline en chloride lopen er vergelijkbare procedures. “Voor Leievoeders alleen bedraagt de lysinekost maandelijks 35 000 euro”, zo illustreerde Rik Vandeputte de impact op de Belgische mengvoederproducenten. BFA wil op de korte termijn deze importheffingen weg en wil dat er op langere termijn ingezet wordt op een Europese productie van synthetische aminozuren. Daarbij dient ook de Europese regelgeving herzien te worden. “De fermentatie van lysine geeft als nevenstroom een reststroom met een eiwitgehalte van 60%, dat echter in Europa niet gebruikt mag worden omdat het ggo’s bevat”, betreurde Rik Vandeputte.

Administratieve rompslomp

Verder kijkt BFA ook met een bang hart naar de administratieve rompslomp die de CSRD- en EUDR-richtlijn met zich meebrengen. CSRD is een algemene duurzaamheidsrapportage, waar de mengvoedersector via vooropgestelde vereenvoudigingen momenteel grotendeels aan zou ontsnappen. EUDR legt de klemtoon op ontbossing, waarbij nauwgezette informatie wordt verwacht over de manier van productie van elke geïmporteerde sojaboon. Daarbij wil Europa voorlopig niet weten van een handelssyteem met duurzaamheidcertificaten (zoals duurzame soja waar BFA de schouders onderzet en zoals bij groene stroom), waarbij gegarandeerde productie en daadwerkelijke consumptie van elkaar losgekoppeld kunnen worden. EUDR vereist een 1-op-1 fysieke garantie, wat de kosten sterk de hoogte in jaagt. BFA zet zich achter de doelstellingen van EUDR en CSRD maar wil de administratieve last tot een minimum beperken.