Jannes Vertommen startte met de kweek van microalgen

Jannes Vertommen plaatste drie jaar geleden een installatie om microalgen te kweken in de tomatenserre van zijn ouders in Sint-Katelijne-Waver. Om daar plaats voor te maken offerde zijn vader Mark heel wat vierkante meters tomatenplanten op. Spirulina is een groene zoutwateralg die onder andere veel eiwitten, vitaminen en mineralen bevat. Vanwege de gezonde voedingsstoffen is spirulina interessant om toe te voegen aan je voedingspatroon. 
Jannes is de vierde generatie op het bedrijf Rijtak. Wat vroeger begon met prei en bloemkolen, groeide uit tot een bedrijf van 5 ha serres met paprika’s, tomaten en nu dus ook microalgen. Jannes heeft zijn studies aan de land- en tuinbouwschool in Geel niet afgemaakt, maar het is wel daar dat hij tijdens een les in aanraking kwam met microalgen. Hij was meteen gefascineerd en de teelt bleef nog enkele jaren in zijn hoofd hangen. 
Gewaagde sprong
Jannes studeerde af in elektromechanica en wilde in het bedrijf van zijn ouders stappen, maar in de tomaten vond hij niet genoeg uitdaging. Hij bleef onderzoek doen naar de teelt van microalgen.
Het duurde even voor Jannes zijn ouders Mark en Mia kon overtuigen van de mogelijkheden van de nieuwe teelt, maar ondertussen zijn ze voluit mee op de trein gesprongen. Spirulina is gezond voor het lichaam en kan ook dienen als blauwe kleurstof voor snoep. Mark en Mia drinken het elke ochtend bij hun ontbijt. Volgens Jannes is spirulina het superfood van de toekomst.
 

Teelt van de toekomst
Alles begon met een installatie van 200 liter, die nu uitgegroeid is naar 2200 liter. Die opschaling vroeg een forse investering, maar heel het gezin staat erachter.
“Met een beetje pijn in het hart offerden mijn ouders 600 m2 aan tomatenplanten op voor de productie van spirulina”, zegt Jannes. “Toen ik voor het eerst over microalgen begon, stonden zij daar nog redelijk sceptisch tegenover. Na enkele gesprekken met experten en adviseurs veranderde dat. Ook zij begonnen de toekomstkansen van deze nieuwe teelt te zien.”
Produceren van microalgen
“Op ons bedrijf staan nu twee fotobioreactoren waarin microalgen worden gekweekt op een voedselveilige en gecontroleerde manier”, legt Jannes uit. “60% bestaat uit water en 40% uit lucht om zo de geproduceerde zuurstof beter uit het water te halen. Microalgen produceren zelf zuurstof, maar voor hen is dat vergif, dus mag dat daar zo snel mogelijk uit. Alles begint met een staaltje microalgen van 10 ml. Systematisch bouwen we dat verder op. De microalgen schuiven door naar verschillende volumes van fotobioreactoren om zo op het einde in de grootste reactor te komen. Daar wordt enkel gebruikgemaakt van water, mineralen en CO2. 
De microalgen blijven zichzelf delen en zo wordt het volume steeds groter. Na zeven weken opschalen zijn de eerste algen klaar om geoogst te worden. Vanaf dan oogsten we continu door een deel algen uit het systeem te halen en het systeem dan weer aan te vullen met water en mineralen. Zo kan de spirulina weer verder groeien. De algen die geoogst worden, gaan over een trilzeef. Zo scheiden wij het meeste water van de algen. Daarna gaan ze de vriesdroger in. Zo ontstaat het algenpoeder dat we verkopen.”
Ideale omstandigheden
Je kan spirulina ook kweken in openlucht. De algen groeien dan in een bassin of in een vijver. Het nadeel is dan dat het product vervuild kan worden, omdat het niet afgesloten is van de buitenlucht. Zo worden de microalgen vaak geteeld in Azië. Het buizensysteem waarmee Jannes werkt, voorziet de ideale omstandigheden voor de algen. Een ander voordeel is dat ze in de buizen met water worden rondgepompt, waardoor elke alg evenveel zonlicht krijgt.
Droge poeder en capsules
Per week oogst Jannes ongeveer 1400 liter algen. Daaruit ontstaat 3 kg droge stof die hij verwerkt in zakjes voor de verkoop. Zijn plan is om binnen enkele maanden het product ook in capsules op de markt te brengen. Die zijn gemakkelijker in te nemen, aangezien ze niet in voeding verwerkt moeten worden. 
Momenteel steunt de kweek van microalgen financieel nog op de teelt van de tomaten, maar Jannes hoopt dat in de toekomst om te draaien. “Het is mijn droom om de algenproductie verder uit te breiden”, aldus Jannes. “Zo kunnen we meer klanten aantrekken en produceren tegen een lagere prijs. Het is niet gemakkelijk om afnemers te vinden. De meeste vragen rond samenwerking komen uit de academische sector, omdat de teelt nog redelijk onbekend is in België. Een klein deel van de vraag komt vanuit de industrie, maar wij hopen dat die vraag nog zal groeien. Wij hoorden al van verschillende professoren dat microalgen in de toekomst een grote rol zullen spelen in de eiwittransitie, en daar willen wij natuurlijk ons steentje aan bijdragen.”
Vertrouwen in de toekomst
De familie Vertommen verkoopt zakjes spirulina in hoeveelheden van 100 en 250 g. De zakjes kan je kopen via de automaat aan hun bedrijf, maar ook via de website www.rijtak.be. De toepassingen zijn veelzijdig. Je kan het poeder toevoegen aan een smoothie of je kan er koekjes, cake of brood mee maken. Je kan er zelfs snoepjes blauw mee kleuren, want er zit fycocyanine in spirulina, een natuurlijke blauwe kleurstof.
“Voorlopig zijn de meeste klanten particulieren”, zegt Jannes. “We merken dat het vaak dezelfde mensen zijn die terugkeren voor hun zakje spirulina. Via mond-tot-mondreclame komen daar wel eens mensen bij. De verkoop komt dus traag op gang, maar we hebben alle vertrouwen in de toekomstige waarde van spirulina in onze voeding.”