Q-koorts en geitenhouderij

In Nederland is een discussie ontstaan na een rapport over de eventuele link tussen longgezondheid en de aanwezigheid van grote geitenbedrijven. Maar de Nederlandse wetenschappers geven meteen ook enkele nuances aan en ze benadrukken uitdrukkelijk dat er geen oorzakelijk verband aangetoond is. In België is er een strikte en zware wetgeving wat betreft de opvolging van bacteriële Q-koorts in geitenbedrijven.

In 2007 werd Nederland geconfronteerd met een groot aantal longontstekingen bij mensen gelinkt met de Q-koorts bacterie, Coxiella burnetti. In de buurlanden was hier geen sprake van, ook niet in België. In Nederland werd de epidemie bij mensen snel gelinkt met verhoogde sterfte en abortussen in melkgeitenbedrijven. De Nederlandse overheid ging over tot drastische maatregelen en beval het doden van alle drachtige geiten en schapen op besmette bedrijven vanaf 21 december 2009 en er werd tot in 2010 een fokverbod opgelegd.  Er volgde een zware politieke discussie over de grote Nederlandse geitenstapel en er werden verschillende bevolkingsonderzoeken gelanceerd. Ondanks dat het nieuwe rapport meer vragen oproept dan beantwoordt, is de discussie weer actueel.

België heeft na overleg met internationale en nationale experten maatregelen opgesteld om een epidemie zoals Nederland kende in 2007, te voorkomen. Ten eerste is er een meldingsplicht voor huisartsen en laboratoria bij gevallen van Q-koorts bij mensen. Ten tweede moet de tankmelk van melkgeiten en melkschapen tweemaandelijks onderzocht worden. Bovendien moet de geiten- en schapenhouder elke abortus melden zodat analyses uitgevoerd kunnen worden. Sporadisch wordt de bacterie teruggevonden, waarna het betrokken bedrijf een hoop bijkomende maatregelen moet nemen waaronder verplichte vaccinatie, bezoekersverbod en een verbod op verkoop van rauwe melk en producten op rauwe melk. Het FAVV volgt deze bedrijven nauwlettend op, in samenwerking met Sciensano, het nationaal referentielaboratorium, en DGZ. 

Zoals al aangegeven door de Nederlandse experten en andere wetenschappers, is er geen lijn te trekken tussen luchtwegproblemen en het wonen in de ruime omgeving van veehouderijen. Dierhouders en mensen die beroepsmatig met dieren omgaan, zoals dierenartsen, vervoerders en slachthuispersoneel, lopen meer risico op besmettingen met Q-koorts en andere zoönotische bacteriën die dieren meedragen. Maar elk contact met dieren - ook honden, katten en paarden - neemt risico’s met zich mee. Het blijft steeds aanbevolen om hygiënische maatregelen te nemen bij contact met dieren (handen wassen!). Ook blijft voorzichtigheid geboden met het consumeren van rauwe melk en melkproducten. Het FAVV raadt aan om rauwe melk vóór consumptie kortstondig tot kooktemperatuur te verhitten. De gunstige eigenschappen van melk (bv. het gehalte aan calcium, fosfor, bepaalde vitaminen en aminozuren, etc.) blijven grotendeels behouden na een hittebehandeling.