Op de eerste rij, 27 januari 2022

Noodkreet voor liquiditeitsondersteuning en een robuustere varkenssector

De ongeziene varkenscrisis diept zich verder uit. Met het opduiken van Afrikaanse varkenspest in Italië is de hoop op geleidelijk herstel van de varkensmarkt terug naar af. En dat komt bij al onze varkenshouders bijzonder zwaar aan. Verliezen stapelen zich op en er is een acuut gebrek aan liquiditeit op de bedrijven om de komende maanden door te komen. Iedereen weet dat de oplossing voor de crisis uiteindelijk uit de markt moet komen, maar het uitblijven van een perspectief bedreigt de fundamenten van onze varkenshouderij. Onze sectorvakgroep Varkens werkte een plan van aanpak uit – dat de uitdrukkelijke steun van het Hoofdbestuur kreeg – waarbij een combinatie van een aantal korte- en langetermijnmaatregelen de sector door de crisis moet loodsen. Een robuustere Vlaamse varkenshouderij die de uitdagingen van een gedifferentieerde markt oppakt, daar ligt alvast de uitdaging. Maar eerst moet op korte termijn alle aandacht gaan naar liquiditeitsondersteuning. De rekeningen staan op vele plaatsen al weken, maanden in het rood. Aan alle politieke niveaus daarom opnieuw de oproep om de Vlaamse varkenssector hierin te ondersteunen.

Op Europees vlak werd de vraag voor crisissteun voor de varkenssector opnieuw op de Landbouwraad behandeld. Ondanks de brede steun vanuit een meerderheid van de lidstaten heeft Europees Landbouwcommissaris Wojciechowski de vraag andermaal verworpen. Het dossier werd doorgeschoven naar het Speciaal Landbouwcomité van de EU. Ondertussen treft de uitbraak van AVP in Italië ook steeds meer zuiderse lidstaten. Dankzij een initiatief van Europarlementslid Tom Vandenkendelaere, ondersteund door parlementslid Vautmans, zal de vraag om crisissteun ook behandeld worden in het Europees Parlement. Laat ons hopen dat de druk vanuit zowel lidstaten als parlement Europa eindelijk ertoe beweegt zijn crisisbudget in te zetten.

Ook de afnemers en verkopers van varkensvlees moeten beseffen dat de situatie meer dan alarmerend is. We hebben daarom het ketenoverleg en de nieuwe brancheorganisatie gevraagd zich te dringend te buigen over ondersteunende maatregelen vanuit de keten. Het is immers cruciaal dat we als varkensketen eensgezind het signaal geven dat extra ondersteunende maatregelen vanuit het beleid cruciaal zijn, maar dat ook de varkensketen zelf bereid is zich solidair op te stellen. Met de recent opgerichte brancheorganisatie PORK.be zijn er alleszins extra mogelijkheden om in te grijpen ingeval van marktverstoring.

Op langere termijn dringen zich structurele maatregelen op om het onevenwicht in de markt aan te pakken. De sectorvakgroep beseft dat de sector voor twee grote transities staat: stikstof en dierenwelzijn. De aanslepende stikstofdiscussie zorgt voor een onhoudbare onzekerheid voor vele bedrijven. Voor een aantal varkensbedrijven die straks geen toekomst meer hebben omwille van hun stikstofimpact op aanwezige habitats, kan er beter vandaag dan morgen duidelijkheid komen. Op voorstel van de sectorvakgroep Varkens, vraagt Boerenbond daarom snel – en vooraleer er duidelijkheid is over de definitieve PAS – alvast te starten met een gebiedsgerichte uitkoopregeling voor deze varkensbedrijven. Alhoewel zo’n gebiedsgerichte uitkoopregeling slechts een minieme impact zal hebben op de marktwerking, zal het opkopen van varkensbedrijven met de grootste impact sowieso de toekomstige taakstelling van de varkenssector in het stikstofdossier haalbaarder moeten maken. In overleg met de sector moet vastgelegd worden aan welke condities en voor welke specifieke doelgroep dergelijke gebiedsgerichte opkoopregeling wordt aangeboden. Om de stikstoftransitie te kunnen maken, rekent de sector bijkomend op een ruim transitiefonds bovenop het VLIF. Eenzelfde Europees transitiefonds moet de sector helpen de uitdagingen aan te gaan op het vlak van dierenwelzijn.

Het plan van aanpak vanuit de sector en gedragen door het voltallige Hoofdbestuur ligt er … Het komt er nu op aan om politiek en keten te bewegen tot concrete actie zodat er eindelijk een glimp van perspectief komt voor onze varkenshouders.