Uitzonderlijk vervoer vergt verantwoordelijkheid

Landbouwvoertuigen zijn zeker niet de grootste of zwaarste uitzonderlijke voertuigen. Hun bestemming kan overal ten velde liggen. Stijn De Sutter is teamverantwoordelijke Zwaar Vervoer bij het Agentschap Wegen & Verkeer (AWV). We vroegen hem hoe de dienst Uitzonderlijk vervoer naar landbouwvoertuigen kijkt.

Het team Zwaar Vervoer volgt binnen het Agentschap Wegen en Verkeer dossiers rond vrachtverkeer op. “Onze grootste taak is het behandelen van de aanvragen voor vergunningen uitzonderlijk vervoer in Vlaanderen. Dat gaat om zo’n 30.000 dossiers per jaar”, vertelt Stijn. We zorgen ook voor de erkenning van de begeleiders van uitzonderlijk vervoer en de begeleidingsondernemingen en we volgen het proefproject met langere en zwaardere vrachtwagens op. Binnen de Vlaamse overheid zijn we ook een aanspreekpunt voor alles wat te maken heeft met afmetingen en massa’s van voertuigen.”

Diverse risico’s

Uitzonderlijk transport is langer, breder, hoger of zwaarder dan een normaal voertuig. “Dat houdt risico’s in voor de verkeersveiligheid en voor de infrastructuur. Anders gezegd: je rijdt veiliger van punt A naar punt B als je geen voertuig van 4 m breedte hoeft te kruisen. En een brug loopt minder risico op schade of slijtage als er geen transport van 180 ton over rijdt.” De gevolgen van verkeersonveiligheid of het afsluiten van bruggen zijn groot. “Daarom is het belangrijk dat uitzonderlijk vervoer rijdt waar het mag rijden én met de nodige veiligheidsmaatregelen”, zegt Stijn.

Landbouwvoertuigen

Zorg voor de infrastructuur en de verkeersveiligheid staat altijd voorop. “Dat blijft ook zo in de toekomst. Landbouwvoertuigen zijn zeker niet de grootste of zwaarste uitzonderlijke voertuigen. Wat hen uniek maakt, is dat hun bestemming overal ten velde kan liggen. Daarnaast zijn landbouwvoertuigen, en zeker de zelfrijdende machines, gebouwd voor een specifieke taak op het veld, wat vaak zorgt voor bijzondere asconfiguraties of cabines die ver naar achter staan. Zowel de zelfrijdende machines als de werktuigen gedragen door een trekker, zijn meestal erg stevig en robuust. Door het vaak scherpe ijzerwerk voor- of achteraan de voertuigen is de zogenaamde ‘passieve veiligheid’ bijzonder slecht. Zelfrijdende landbouwmachines zullen ook in de toekomst een aparte constructie hebben. Constructeurs houden wel steeds meer rekening met het feit dat de machines ook op de openbare weg moeten rijden.”

Toekomstige issues

Volgens Stijn is ‘de snelle trekker’ op het vlak van de landbouwtrekkers een belangrijke evolutie. “Enkele issues die vandaag nog sluimeren, zullen meer op de voorgrond komen. Denk maar aan de uitzondering waardoor landbouwvoertuigen 3 m breed mogen zijn. Deze uitzondering is geldig tot een snelheid van 30 km/u, maar ze wordt niet altijd correct toegepast. De regelgeving aanpassen is helaas complex, omdat zowel de federale overheid als de gewesten betrokken zijn. De input van de sectororganisaties zal hier ook van groot belang zijn.”

Vergunning uitzonderlijk vervoer

Wat is het nut van de vergunning uitzonderlijk vervoer? “Het is verboden om met een voertuig deel te nemen aan het verkeer dat groter of zwaarder is dan toegestaan in de wegcode of in de technische eisen. Enkel voertuigen die omwille van hun constructie, of hun ondeelbare lading groter zijn, kunnen een uitzondering krijgen via de vergunning. Zonder die vergunning kan het uitzonderlijk voertuig dus worden geïmmobiliseerd. Heel veel landbouwvoertuigen hebben een vergunning ‘Alle wegen België’, die 5 jaar geldig is. Door gebruik te maken van de vergunning moet je je ook houden aan de specifieke reglementen rond het uitzonderlijk vervoer, zoals signalisatie en begeleiding. Verken je route ook vooraf en neem waar nodig de juiste maatregelen. Deze vergunning betekent natuurlijk niet dat je met een te breed voertuig over een te smalle weg mag rijden.”

Daarnaast moet het voertuig op de weg ook het voertuig zijn dat gehomologeerd werd. “Dat geldt vooral voor de zelfrijdende machines. Als je op een hakselaar een bredere bek zet, dan verandert de massa van het voertuig en vooral de massa op de vooras. Net die vooras kan dan boven de absolute limiet van 13 ton uitkomen, wat we uiteraard niet kunnen toestaan.”

Aandacht voor gewichten

Het is onmogelijk om voor een landbouwvoertuig een route uit te stippelen van het erf naar een bepaalde akker. “Daarom krijgen landbouwvoertuigen vergunningen genre ‘Alle wegen’ of ‘Zone 25 km’. Dat impliceert dat ze ook over alle mogelijke bruggen, tunnels … kunnen rijden. Ze mogen dus geen hogere belasting vormen dan het reguliere verkeer of de ontwerpvoertuigen waarvoor die bruggen of tunnels ontworpen zijn. Nu hebben die landbouwvoertuigen vaak meer breedte, bredere banden, maar ook rupsen, hogere aslasten … Dat maakt het vergelijken bijzonder complex. De constructeurs moeten een goede, productieve, stevige machine bouwen, die ook makkelijk in het verkeer te brengen is. Hierbij is massa een moeilijk punt. We willen de infrastructuur maximaal beschermen, maar ook geen voertuigen onnodig verbieden om de openbare weg te gebruiken. Het hoeft echter geen betoog dat overladen voertuigen simpelweg niet kunnen.”

Online-applicatie

Onlangs creëerde het AWV met WebTEUV (Transport Exceptionnel Uitzonderlijk Vervoer) een nieuw websiteplatform. “Daarop kan je een vergunning aanvragen, die we dan kunnen afleveren. De 3 Belgische gewesten werken ook samen op dat platform. Eigenlijk is dit een ‘remake’ van de vorige versie, maar met nieuwe technologie die de toepassing stabieler en veiliger maakt. De inlogprocedure is een stuk veiliger en gebaseerd op CSAM. Op termijn komen er nieuwe modules bij, zoals een betere voertuigbibliotheek. WebTEUV kent in principe enkel ondernemingen. Er is een algemene toepassing – gebruikersbeheer Vlaanderen – die ondernemingen koppelt aan toegangsbeheerders, zeg maar de zaakvoerder of iemand die de zaakvoerder aanstelt. In die toepassing kan de toegangsbeheerder voor diverse applicaties van de overheid bepalen wie toegang heeft. Zolang er voor de onderneming niemand toegewezen is, kan er ook niemand in WebTEUV. De toegangsbeheerder moet zichzelf ook het recht geven om WebTEUV te gebruiken.”

Landbouwvoertuigen boven 3,5 m

Hoe staat het AWV tegenover categorie 2 (landbouwvoertuigen boven 3,5 m breedte)? Zijn ze daar strenger voor dan voertuigen onder 3,5 m? “Verkeersveiligheid is een topprioriteit voor ons. Een grotere breedte is per definitie een groter gevaar. Bepaalde wegen worden momenteel aangelegd met rijvakken van 3 m. Een weg, inclusief goot en borduur is dan meestal 6,5 m breed. Daardoor heb je bij het kruisen van zo’n voertuig nog 3 m ruimte. Dat is voldoende om te kruisen met aangepaste snelheid, maar veel marge is er niet meer. Vandaar dat voor bredere voertuigen het waarschuwingsvoertuig in het leven is geroepen. Maar deze voertuigen worden heel weinig gebruikt.

Verantwoordelijkheid nemen

Wie een uitzonderlijk vervoer op de baan brengt, moet volgens Stijn ook zijn verantwoordelijkheid nemen naar de andere weggebruikers. “Als je dat niet kan of wil, dan is het onmogelijk om uitzonderlijk vervoer uit te voeren. Bij zelfrijdende landbouwmachines vragen we standaard de homologatiedocumenten op. Daar is absoluut geen verschil tussen categorie 1 of 2. Bij de landbouwtrekker met gedragen machine willen we enkel van de voertuigen in categorie 2 extra info. De vraag is of het nog te verantwoorden is dat er met dergelijke breedtes wordt gereden als je weet dat die machines eerder makkelijk kunnen worden afgekoppeld en vervoerd op een aanhangwagen. Een transporteur vervoert een voorwerp ook zodanig dat de afmetingen minimaal zijn.”

Meer info

www.wegenenverkeer.be/zakelijk/uitzonderlijk-vervoer, 02 553 78 47 of zwaar.vervoer@mow.vlaanderen.be