Agrivoltaics

Fotovoltaïsche energie (PV) dekt vandaag slechts 0,8% of 2238 GWh van onze huidige primaire energiebehoefte. Nochtans wordt van zonne-energie heel veel verwacht, onder meer als energiebron voor zowel onze elektrische wagens, onze woningverwarming via warmtepompen als al onze smart devices van het internet of things. De prognose is dat tussen 2016 en 2030 ons elektriciteitsverbruik nog met 50% zal stijgen. Er is dus nood aan grote PV-parken, maar dat is in Vlaanderen allerminst evident, gezien de beperkt beschikbare open ruimte.

In het buitenland is men reeds volop gestart met het aanboren van een nieuw potentieel onder de noemer agrivoltaics. Hierbij wordt energie- en voedselproductie slim gecombineerd op eenzelfde site. Deze technologie lijkt uitermate geschikt voor Vlaanderen:

• Agrivoltaics leidt tot een efficiënter beheer van de beperkte open ruimte.
• De zgn. high value crops worden vandaag al beschermd door allerhande constructies voor vorst/hagel/uitdroging, deze kunnen vervangen worden door constructies met geïntegreerde PV.
• Energie oogsten levert een hoge toegevoegde economische waarde voor de landbouwer en verhoogde inkomenszekerheid.
• Via energiecoöperaties en het recent mogelijk gemaakte zonnedelen kan de lokaal opgewekte zonne-energie ook lokaal gevaloriseerd worden, met een verhoogde energieautonomie als gevolg
• Via de recente doorbraak van foto-elektrochemische technologie kunnen ook panelen die zonlicht en water rechtstreeks omzetten in waterstof gebruikt worden. Zo kan op een landbouwbedrijf ook waterstof geoogst worden voor seizoensopslag van zonne-energie, voor de aandrijving van de landbouwvoertuigen of bv. voor de aanmaak van kunstmest.

Het algemeen doel van het project is om het potentieel van agrivoltaics te onderzoeken en te demonstreren in Vlaanderen. Hierbij willen we op zoek gaan naar systemen die een maximale energie-autonomie realiseren met een minimale impact op de gewasopbrengst en de landbouwactiviteit.

Om dit doel te verwezenlijken is een multidisciplinaire aanpak nodig: Welke gewassen zijn het meest geschikt? Welke constructies/panelen/oriëntaties hebben het minste impact op de gewasopbrengst? Hoe kan er rekening gehouden worden met bestaande teeltmanagement systemen (grondbewerking, oogsten...)? Wat is de impact van deze constructies op het microklimaat onder de panelen? Hoe kan het energie-overschot van het landbouwbedrijf ten gelde worden gemaakt? Wat is de publieke perceptie? Welk zijn geschikte gronden
(ligging, hellingsgraad).

Verwachte resultaten en impact

De kans dat België haar vooropgestelde klimaatdoelstellingen 2020 zal halen, is erg gering. Maar nieuwe doelstellingen voor 2030 zullen minder vrijblijvend zijn 1% van ons Vlaams landbouwareaal (600.000ha) inzetten zou een verviervoudiging betekenen van onze zonne-energieproductie. Dankzij slim toepassen van agrivoltaics zou de impact op de gewassen erg beperkt, of zelfs positief kunnen uitdraaien. Het multidisciplinaire karakter en de betrokkenheid van verschillende sectoren en politieke actoren maakt dat het moeilijk is voor bedrijven om deze kar op gang te trekken.

Deze TETRA wil het pad effenen en tonen wat er op het terrein mogelijk is. De financiële leefbaarheid van de 23.000 Vlaamse landbouwbedrijven kan omhoog, coöperaties kunnen de energie-autonomie van lokale gemeenschappen vergroten en er ontstaan nieuwe markten voor de 300 erkende PV installateurbedrijven en de vele toeleveringsbedrijven uit de landbouw en de elektrotechnische wereld.