Op de eerste rij: 7 oktober 2021

Emissiereductie in Vlaanderen: twee maten, twee gewichten

Vorige week verdrongen de federale en Vlaamse excellenties zich in Gent om samen met de kopstukken van staalfabriek Arcelor Mittal bekend te maken dat de fabriek – die de grootste uitstoter van CO2 in Vlaanderen is – haar uitstoot fors wil verminderen door te investeren in innovatie en technologie.

Als land- en tuinbouwsector staan we voor een even grote uitdaging op het vlak van het terugdringen van stikstofemissies. Maar hier horen we een heel ander discours als het aankomt op oplossingsrichtingen om noodzakelijke emissiereducties te realiseren. Bij Arcelor Mittal wordt innovatie en technologie door de overheid omarmd en flink ondersteund. Alles om tewerkstelling en toegevoegdewaardeproductie hier te houden. Bij land- en tuinbouw wordt een afbouwscenario bepleit, ten koste van tewerkstelling en toegevoegdewaardeproductie, omdat hier plots geen geloof meer wordt gehecht aan de mogelijkheden van innovatie en technologie.

Beide sectoren vertegenwoordigen nochtans ongeveer evenveel toegevoegde waarde. Beiden leveren basisproducten waar andere industrieën een krachtige hefboom op zetten. Land- en tuinbouw stelt daarenboven zeker dubbel zoveel mensen tewerk. Arcelor Mittal investeert volgens de kranten 1,1 miljard euro tegen 2030 in 40% emissiereductie. Om 13.000 directe en indirecte banen te beschermen, zorgt de federale regering voor fiscale kortingen allerhande én schrijft Vlaanderen vlot en met de gulle hand een cheque van maar liefst 350 miljoen euro uit. Die heeft de miljardairsfamilie achter het bedrijf natuurlijk hard nodig …

Langs de andere kant worden even vlotjes een op de vijf tot een derde van de banen in het dierlijke agrovoedingscomplex – goed voor tot anderhalve keer Arcelor Mittal België – op het spel gezet in het stikstofdossier omwille van ideologische keuzes voor afbouw en tegen technologische oplossingen. Een substantiële stikstofemissiereductie in de Vlaamse land- en tuinbouwsector zal minstens evenveel kosten als de investering van Arcelor Mittal. En toch meent Vlaanderen dat de Vlaamse veehouders met hun krappe marges en zwakke positie in de keten waardoor zij – in tegenstelling tot Arcelor Mittal – investeringen en kosten moeilijk kunnen doorrekenen hiervoor minder ondersteuning nodig zullen hebben. Er wordt in de Vlaamse begroting immers maar krap 100 miljoen euro over drie jaar geprovisioneerd en dan valt het nog maar af te wachten of er een akkoord komt over hoe die middelen in te zetten.

Om de vergelijking rond te maken: in Nederland trekt men intussen tussen nu en 2030 circa 2 miljard euro uit voor (bron)maatregelen om de stikstofuitstoot van landbouw, verkeer, bouw en industrie te verminderen. Recent lagen, op basis van opkoopscenario’s, zelfs nog veel hogere bedragen op tafel ...

Als ik dit alles hoor en lees, dan kan ik niet anders dan me afvragen of de Vlaamse regering het stikstofdossier en dan vooral de impact ervan op onze bedrijven wel ernstig neemt … en of er wel echt de wil is om te komen tot een oplossing waarbij er ook voor onze Vlaamse boeren nog een plaats en toekomst in Vlaanderen is, dan wel of Vlaanderen uiteindelijk staalfabrieken boven eigen voedselvoorziening verkiest …

Vergunningverlening op slot

Tot slot nog dit: sinds dit voorjaar zit, door de instructie van minister Demir en de richtsnoeren van ANB, de vergunningverlening in de landbouw op slot. Zelfs voor vergunningsaanvragen die niks te maken hebben met dierenaantallen en zelfs voor hernieuwing van bestaande situaties wordt 30% emissiereductie geëist … Een voorafname op een definitieve PAS die beloofd was voor het einde van dit jaar en die rechtszekerheid zou moeten bieden. Intussen zijn we oktober en is er nog steeds geen begin van concreet voorstel. Er is vandaag maar één ding zeker en dat is dat de timing in dit dossier steeds verder opschuift, waardoor een definitieve PAS tegen het einde van dit jaar gewoonweg onmogelijk is. De politieke stilstand in dit dossier leidt intussen tot drama’s op het terrein en fnuikt gewoonweg alle innovatie in onze sector. Een onhoudbare situatie waarin de verantwoordelijkheid van Vlaanderen – dat voor de rest prat gaat op de ondersteuning van onderzoek en innovatie – met de dag groeit …. Dat hiervoor op een bepaald moment de rekening zal volgen, mag dan niet meer verwonderen …