Op de eerste rij, 19 augustus 2021

Over boeren en bomen

De ambitie rond bossen en bomen in Vlaanderen is groot: tegen 2024 wil men 4000 ha bijkomend bos in Vlaanderen realiseren. Daarnaast wil men – vooral via de lokale besturen – nog één extra boom per Vlaming voorzien.

Wat sommigen ook beweren, vanuit de landbouwsector zijn wij niet tegen bijkomende bossen en bomen. Er zijn maatschappelijk en beleidsmatig verschillende goede redenen waarom het zinvol is om te investeren in bijkomend groen. Bij het realiseren van bijkomende bossen vinden wij het wel belangrijk om dit in eerste instantie te doen in de daarvoor bedoelde bestemmingen. En daar wringt op dit moment toch wel het schoentje als we kijken naar het Vlaamse beleidsniveau. Vaststelling is immers dat, hoewel het bosuitbreidingsplan van minister Demir aangeeft dat er maar liefst 26.000 ha in groene gebieden ligt die in aanmerking komen voor de realisatie van bijkomende bossen, in de praktijk nieuwe bosaanplant door de Vlaamse overheid vooral gebeurt in landbouwgebied. Zo werd in het plantseizoen 2020-2021 205 ha bijkomend bos aangeplant waarvan meer dan de helft in agrarisch gebied. De aanplant in agrarisch gebied verdriedubbelde daarbij in vergelijking met de voorgaande plantseizoenen, terwijl de nieuwe aanplant in natuur-en bosgebied slechts toenam van 42 ha tot 71 ha in plantseizoen 2020-2021. Dat blijkt uit de cijfers die minister Demir vrijgaf op vraag van Vlaams Parlementslid Bart Van Hulle. Hij pleit er als reactie op deze cijfers voor om nieuwe bosaanplant door de Vlaamse overheid eerst in bos- en natuurgebied te doen en niet op landbouwgrond. Hij ondersteunt hiermee zeer duidelijk ook ons standpunt: bijkomend bos: ja, maar eerst in de daarvoor bestemde gebieden en dus niet op landbouwgrond. Dat is trouwens ook wat de Vlaamse regeringspartijen overeenkwamen in het Vlaams regeerakkoord in 2019 – misschien tijd om dat eens opnieuw ter hand te nemen?

Ook op lokaal niveau wordt er meer en meer gedacht aan de mogelijkheden om bijkomende bomen te voorzien waarbij de redenen zeer divers kunnen zijn: van het vergroten van de biodiversiteit in de gemeente tot het bestrijden van het hitte-eilandeffect in verstedelijkte kernen. De aanplant van bomen staat hierbij vaak in het teken van ruimere plannen zoals klimaatcharters of burgemeestersconvenanten.

Ook hier zetten we niet de hakken in het zand: boeren en bomen zijn best wel te verzoenen mits één en ander op een verantwoorde en planmatige manier wordt aangepakt met respect voor de ruimtelijke bestemming. Dat betekent bijvoorbeeld ook dat als men overgaat tot de aanplant van de bomen in het buitengebied er bij de keuze van de locatie en de aanplanting zelf voldoende afstemming is met de aanwezige landbouwsector. Dat betekent dat er rekening moet worden gehouden met de specifieke kenmerken van het landbouwverkeer en de eigenschappen van onze verschillende teelten.

Vanuit Boerenbond namen we alvast het initiatief met de uitgave van de brochure ‘Bomen langs de openbare weg – aandachtspunten voor gemeentebesturen’. Daarbij is het onze ambitie om proactief lokale besturen en verenigingen de nodige inzichten mee te geven om goed en weloverwogen te kunnen beslissen over het aanplanten van bijkomende bomen. Hierbij is het essentieel om tijdig een beroep te doen op de terreinkennis en expertise van de lokale landbouwers om potentiële knelpunten en mogelijkheden in een pril stadium in kaart te brengen. Naast het aanplanten is het belangrijk om ook over het beheer van bomen de nodige afspraken te maken, een kwestie die al te vaak wordt vergeten maar vaak een bron van frustratie op het terrein is.

Met de brochure geven we de basiselementen en informatie mee om tot het nodige draagvlak te komen inzake het aanplanten van bomen in het landbouwgebied. Laat deze brochure een handvat zijn om via goed overleg tot een gedragen aanpak op lokaal niveau te komen en het bewijs te leveren dat boeren en bomen wel degelijk kunnen samengaan.