Op de eerste rij: 17 maart 2022

GLB – jouw mening telt

Het Vlaams strategisch plan GLB werd de afgelopen maanden uitgewerkt en in januari in openbaar onderzoek gebracht. Waar de EU in zijn kader kiest voor verstrenging en vergroening, zonder daar extra middelen tegenover te zetten, opteert Vlaanderen, binnen de mogelijkheden die de EU geeft, voor haalbaarheid en betaalbaarheid en maakt het gebalanceerde keuzes. We hebben vanuit Boerenbond in het kader van het openbaar onderzoek onze mening over dit plan duidelijk overgebracht aan het Vlaams Departement Landbouw en Visserij. Maar liefst 15 bezwaren werden vanuit Boerenbond ingediend, waarbij het Hoofdbestuur, de provinciale besturen, de sectorvakgroepen en zelfs de provinciale vakgroepen hun positie neerschreven. Dat zijn toch al snel meer dan 300 bestuursleden die hun input leverden ten behoeve van de gehele land- en tuinbouwsector. Elke structuur vanuit zijn eigenheid en regionale en sectorale inzichten. We hebben in onze bezwaren eerst en vooral aangeduid wat goed werkt voor de sector en waar de boeren zeker mee aan de slag kunnen. Daarnaast zijn de bezwaren ook doorspekt met praktisch inzicht en de vraag naar werkbaarheid en doelmatigheid op het bedrijf. Het is de kracht van onze werking om ook in deze fase samen met boeren-bestuurders zowel strategisch als praktisch insteken te geven aan het beleid. Dit moet naar waarde geschat worden in de verdere politieke besluitvorming omtrent het Vlaams GLB. Als men vertrekt vanuit het inzicht dat de boer centraal moet staan in het landbouwbeleid en dat hij in de context van een productief bedrijf aan de slag gaat met het GLB, dan zijn we al een eind op weg.

‘Nooit meer honger’ onder druk

Decennia van vrede en voorspoed verdrongen de kerngedachten van het Europese project naar de achtergrond: nooit meer oorlog, nooit meer honger. De oorlog in Oekraïne, de graanschuur van Europa, schudt ons ruw wakker. De integratie van de Europese markt in de wereldmarkt heeft enorme welvaart gebracht, maar maakt ons nu extra kwetsbaar. We zijn te afhankelijk geworden van de invoer van basisgrondstoffen, halffabrikaten en goedkope basisproducten, vaak uit regio’s waar democratische principes anders worden opgevat en milieu- en sociale voorwaarden niet hoog op de agenda staan. Europa heeft stof tot nadenken over hoe ze het luik strategische autonomie meer in rekening kan brengen in haar open handelsbeleid. De Covidcrisis zette dit al op de radar, dit conflict maakt het tot een acute uitdaging. Daarnaast moet Europa zich ook de vraag stellen hoe ze, zonder erop in te boeten, haar sociale en milieu-ambities wil waarmaken in een wereld die niet (even snel) volgt en hoe ze haar bedrijven beschermt tegen oneerlijke concurrentie die daaruit voortvloeit. Anders vlaggen we gewoon verder essentiële productiesectoren uit en vergroten we onze kwetsbaarheid.

Maar eerst is dringender ingrijpen nodig. De economische gevolgen van de Covid-pandemie zouden wel eens klein bier kunnen zijn tegenover de impact van dit conflict. Uitblijvende bevoorrading vanuit de conflictregio en explosief stijgende energie- en graanprijzen zullen de voedselzekerheid wereldwijd enorm onder druk zetten en aanleiding geven tot bijkomende onrust. De Europese Raad heeft dus niet enkel kopzorgen over nieuwe sancties tegen Rusland. Op de verschillende beleidsniveaus zal snel moeten worden geschakeld om de interne markt open te houden en exportbeperkingen binnen de EU te bannen, het eigen productiepotentieel maximaal aan te spreken, alternatieven toe te laten voor ontbrekende of te dure grond- en hulpstoffen of tijdelijke toleranties toe te laten om ze breder te kunnen bevoorraden binnen en buiten de EU. De Raad van Landbouwministers zet alvast de juiste toon in deze discussie, maar de Europese Commissie moet nu tot actie overgaan. Tegelijk moeten faillissementen vermeden worden door liquiditeiten te verzekeren aan bedrijven die geconfronteerd worden met extreme kostenstijgingen die ze op korte termijn niet doorgerekend krijgen. Ook het openbreken en heronderhandelen van lopende contracten mag geen taboe zijn. Overheid en keten hebben hier een gedeelde verantwoordelijkheid. Dit alles vraagt een gecoördineerde aanpak over verschillende beleidsniveaus en -domeinen heen. Federaal minister van Landbouw Clarinval zegde op onze vraag toe hiervoor een taskforce agrovoeding op te zetten. De nood is hoog om snel tot concrete actie over te gaan.