Op de eerste rij: 10 maart 2022

Ontzetting maar ook vechtlust ...

Twee weken na het Vlaamse stikstofakkoord is het stof nog lang niet gaan liggen. We worden overspoeld met berichten van ontzette leden. Dat onbegrip, maar ook de vechtlust, is ook in heel wat persoonlijke getuigenissen op sociale media en in de pers terug te vinden. Langs alle kanten krijgen we verbolgen reacties op wat de regering naar voren schuift als een ‘inhoudelijk sterk en uitgebalanceerd plan’. Onze reactie op het akkoord is dus breed gedragen en helemaal niet ‘overdreven’, zoals sommigen insinueren ...

Maandag namen bijna 1000 leden deel aan het webinar waarin we uitleg gaven bij de inhoud maar vooral bij de verdere stappen en acties die – op jullie luide en duidelijke vraag – gepland worden. Op heel wat vragen kunnen we vandaag nog geen antwoord geven. Minister-president Jambon mag dan wel spreken over een plan dat ‘technisch sterk in elkaar zit en tot in de details is uitgewerkt’, wij zien vooral haken en ogen. Met haar akkoord is de Vlaamse regering er vooral in geslaagd het vertrouwen van onze boeren in de politiek te doen verdwijnen, de onzekerheid voor onze boeren is helaas gebleven …

Oorlog om Oekraïne zet wereld op zijn kop

Met de oorlog in Oekraïne heeft Europa op slag zijn echte prioriteiten weer op een rijtje. Daarbij hoort ook een belangrijke mate van energie-onafhankelijkheid. Energie voor de dingen én voor de mensen: steenkool, gas, olie, maar dus ook landbouw- en voedingsproducten. Een besef dat keihard weer doordringt nu onze belangrijke gasleverancier de bevriende graanschuur van Europa in brand zet. De al hoge energie- en graanprijzen schieten verder door en zullen de productiekosten voor onze land- en tuinbouw via een hogere gasfactuur, duurdere meststoffen en veevoeder nog meer de hoogte injagen.

De huidige effecten zullen zich verder uitdiepen. De productie van warmekasgroenten en sierteeltproducten onder glas is beduidend lager dan vorig seizoen. Niemand waagt zich aan een inschatting van het effect van duurdere meststoffen en dus mindere toediening op de plantaardige productie. In de dierlijke sectoren vreten hogere veevoederkosten elke marge weg. De vooruitzichten zijn pessimistisch. De gaskraan is nog niet dichtgedraaid, een risico dat al deels ingecalculeerd is in de marktprijs. Overschakelen naar alternatieven zal tijd en geld kosten. De bevriende graanschuur is afgesloten van de markt en kijkt vlak voor het seizoen aan tegen een verloren productiejaar.

Tegelijk sluit de al niet evidente export naar die regio. De fruitsector botst opnieuw op afgesloten grenzen, wat zich onmiddellijk laat voelen in de prijs. Adem inhouden voor het komende seizoen. Ook sierteelt en boomkwekerij zien bestellingen geannuleerd. Markten sluiten snel, maar heropenen moeilijk. Omleggen van handelsstromen kost tijd en geld.

De situatie heeft ook een impact op seizoenarbeid. Oekraïners die hier nu aan de slag zijn en ervoor kiezen in België te blijven zien hun arbeidskaart verlengd. Vluchtelingen krijgen een Europese beschermingsregeling zodat ze een jaar hier kunnen blijven (verlengbaar tot drie jaar) en ook zonder arbeidskaart kunnen werken.

Alle overheden staan voor cruciale dringende beslissingen. In het licht van voedselzekerheid zou de ijzeren voorraad Europese landbouwgrond maximaal aangeboord moeten kunnen worden. Ook de Green Deal-ambities moeten heroverwogen worden. Wat is de rol van dierlijke mest en biobrandstoffen? Hoe het binnenlands arbeidsaanbod in functie van seizoenarbeid versterken? Hoe de stroom aan vluchtelingen opvangen en hoe inschakelen in onze samenleving en economie? Europa moet ook klaarstaan met ondersteuning aan sectoren in crisis. Het meest urgent in de varkenssector maar ook bij andere sectoren ...

Ook binnen de agrovoedingsketen zal elk zijn verantwoordelijkheid moeten nemen om de stijgende productiekosten mee op te vangen en tijdig door te rekenen doorheen de keten. Dit is minstens even belangrijk om voedselzekerheid te garanderen op lange termijn. Nu is het geen tijd om marge te pakken op de rug van anderen of stijgende kosten botweg af te wijzen.

In deze onwezenlijke tijden zijn wij als Landelijke Beweging solidair met het Oekraïense volk. Onze boeren, tuinders en plattelandsbewoners zijn bereid om gevluchte Oekraïners op te vangen. Heb je een plek vrij, meld je dan bij je gemeentelijk meldpunt voor #plekvrij. Ieder voor allen, allen voor ieder.