Welke bron moet ik kiezen om duurzaam elektriciteit op te wekken?

30 april 2021

Zonnepanelen, windturbines en pocketvergisters. Dit zijn de drie voornaamste opties waar land- en tuinbouwers uit kunnen kiezen om zelf groene stroom op te wekken. We overlopen kort de stand van zaken voor elk van deze technologieën.

Pocketvergisters

Pocketvergisters zijn kleine biogasinstallaties waarbij er biogas afkomstig uit bedrijfseigen biomassastromen verbrand wordt in een warmte-krachtkoppeling (wkk). Daarbij wordt warmte en elektriciteit geproduceerd. Na een aantal moeilijke jaren voor de technologie lijkt het schip stilaan te keren. De vergistingsinstallaties zijn efficiënter en betrouwbaarder geworden, maar 100% bedrijfszekerheid wordt zeker nog niet overal gehaald. Ze worden hopelijk ook enkel nog maar geïnstalleerd op locaties waar ze kans op succes hebben. De belangrijkste factor hierin is de aanvoer van dagverse mest en een correcte dimensionering van de installatie. De bedrijfsleider is zelf best een handige harry. Gemiddeld een kwartier per dag zal je kwijt zijn aan de opvolging van de installatie. Zelfs als aan alle voorwaarden voldaan is, kan er af en toe iets mislopen. Een koe wordt soms ook ziek, de biologie in de vergister kan hetzelfde overkomen. De bedrijfsleider en de servicefirma moeten er dan snel bij zijn om een lange uitval te voorkomen. Ga zeker met meerdere firma’s en collega’s-landbouwers praten voordat je de stap zet naar vergisting. Maar een vergister die goed draait, kan je zeker wel wat opbrengen. Pocketvergisters realiseren ook een methaanreductie, maar daar zijn nog geen individuele voordelen aan verbonden voor de landbouwers.

Zonnepanelen

Ondanks het verdwijnen van de terugdraaiende teller en het afschaffen van de groenstroomcertificaten zijn zonnepanelen nog steeds een uitstekende investering. Door de sterke daling van de investeringskost en de hoge elektriciteitsprijzen zijn er in de meeste gevallen zelfs geen premies nodig om een installatie in minder dan zeven jaar terug te verdienen. Zonnepanelen in een of andere dimensie horen thuis op elk landbouwbedrijf.

Landbouwers gebruiken alle mogelijke ruimte in hun bedrijf om zonnepanelen te plaatsen. Op stallen, schuren, hun woning en zelfs op waterbekkens. Agrivoltaics voegt daar een nieuwe mogelijkheid aan toe, waarbij we op de velden niet alleen gewassen telen maar ook nog eens energie kunnen oogsten én onze gewassen beter beschermen tegen hagel, vorst of zonnebrand. In het Vlaio Tetra-onderzoeksproject Agrivoltaics gaan onderzoekers van de KU Leuven na welke gewassen in aanmerking kunnen komen en hoe een zonnepaneleninstallatie boven een veld moet worden ontworpen. Het Innovatiesteunpunt denkt mee na hoe dit praktisch voor Vlaamse landbouwers kan worden uitgewerkt. Een terugblik op een webinar dat het Innovatiesteunpunt (ondertussen Boerenbond) en KU Leuven over het thema gaven, vind je hier.

Windturbines

Windturbines zijn niet overal geschikt. De windsnelheid is de belangrijkste factor. En het waait nu eenmaal harder aan de kust dan in het binnenland. De investeringskost van windturbines ligt ook een stuk hoger dan bij zonnepanelen. Bij zonnepanelen zit je aan een investeringskost van ongeveer 800 euro per MWh die je per jaar opwekt. Bij een windturbine zit je aan bedragen rond 1.500 à 2.000 euro per geproduceerde MWh per jaar. De zelfconsumptie zal bij een windturbine wel iets beter zijn, maar meestal niet genoeg om dat prijsverschil te verantwoorden. De combinatie van zon en wind is mogelijk. Een windmolen wekt namelijk vooral in de winter zijn energie op, voor zonnepanelen is dit uiteraard in de zomer. Door de hogere investeringskost heeft een windturbine absoluut een subsidie nodig om rendabel te kunnen zijn.

Call groene stroom

Van 17 mei tot 3 juni loopt de eerste call groene stroom waar er investeringssteun aangevraagd kan worden voor middelgrote windturbines en PV-installaties met een omvormervermogen groter dan 40 kVA. De technologieaanbieder zal in de meeste gevallen de steunaanvraag op zich nemen. Per projectcategorie is er een maximale steun die aangevraagd kan worden:

• 22 euro/MWh voor installaties op basis van zonne-energie op marginale gronden en alle overige installaties op basis van zonne-energie;

• 33 euro/MWh voor drijvende installaties op basis van zonne-energie;

• 74 euro/MWh voor installaties op basis van windenergie.

Het aantal MWh gaat over de totale productie over de hele levensduur. Voor zonnepanelen is dit 20 jaar en voor windturbines is dit 10 jaar. De aanvraag van zonnepanelen is vrij eenvoudig. Bij wind zijn er een aantal aandachtspunten. Er is enkel steun voor volledig nieuwe windturbines met een bruto nominaal vermogen van 10 tot en met 300 kWe. Een belangrijke wijziging tegenover de vorige calls van wind is dat je nu een volledige en ontvankelijk verklaarde omgevingsvergunningsaanvraag moet hebben voordat je steun kan aanvragen.  

De gevraagde steun wordt vergeleken met de verwachte jaaropbrengst van de windturbine. Deze opbrengst is het meest geloofwaardig als er een windmeting uitgevoerd is op de ashoogte van de windturbine en op de specifieke locatie. Als potentiële klant is het ook best dat er voor de windturbine een gecertificeerde vermogenscurve beschikbaar is. Zo weet je dat de turbine ook effectief zal opbrengen wat er in de offerte beloofd wordt.

Waar moet je rekening mee houden?

De ontvankelijke steunaanvragen worden gerangschikt op basis van de verhouding van de aangevraagde steun ten opzichte van de verwachte energieopbrengst. Iedere ondernemer mag zelf bepalen hoeveel steun hij aanvraagt. De goedkoopste krijgt eerst zijn centen. Dit gaat zo verder tot het budget van 5 miljoen euro op is. De klassieke PV-installaties hebben een budget van 4,25 miljoen euro. De overige 750.000 euro wordt verdeeld onder de andere drie categorieën. Als er voor meer dan 5 miljoen euro aangevraagd wordt, zullen er projecten geweigerd worden. Je kan bij weigering eventueel wel meedoen aan een volgende call.

Er wordt geëist dat de aanvrager het project in dienst neemt uiterlijk 18 maanden (zon) of 24 maanden (wind) na de datum van de beslissing. Indien het project er niet komt, verlies je de steun en moet je het bedrag van de bankwaarborg als boete betalen. Dit betekent dus dat je best vooraf vrij zeker bent dat je het ook kan realiseren. Bij voorbije calls rond windenergie is het al voorgekomen dat de bankwaarborg geïnd werd omdat de windturbine er uiteindelijk niet kwam. Het niet verkrijgen van de vergunning was meestal de oorzaak.

 


Dit artikel werd gepubliceerd in Boer&Tuinder. Voor het overnemen van artikelen uit Boer&Tuinder is steeds schriftelijke toestemming van de redactie nodig. Bronvermelding is altijd verplicht.