Waste2Func wil verdienmodel maken van afvalstromen
Er zijn heel wat plantaardige afvalstromen uit de land- en tuinbouwsector. Voor continue stromen heeft men soms met vallen en opstaan verwerkingsmogelijkheden opgezet. Maar waar moet een fruitteler naartoe met appels die verbrand zijn tijdens een hittegolf, of een akkerbouwer met zijn verrotte bieten? Het project Waste2Func wil daar een verdienmodel van maken.
We spraken met Sofie Lodens, projectcoördinator bij Bio Base Europe Pilote Plant (Bbepp), die coördinator is van dat project. Bbepp is een opschalingsfaciliteit in de Gentse haven waar onderzoekers omzettingsprocessen van biomassa naar allerlei biogebaseerde producten opschalen van laboratorium- naar industrieschaal.
Boerenbond is een van de projectpartners. Daarom volgt Emma Van Steenweghen het project mee op. Ze maakt deel uit van het team Klimaat en Technologie binnen Boerenbond en werkt rond bio-economie en circulariteit/het sluiten van kringlopen op land- en tuinbouwbedrijven. “Momenteel hebben we heel wat projecten die zich richten op valorisatie van voedselreststromen. Daar zijn ook innovatieve technologieprojecten bij zoals Waste2Func, waarbij het de bedoeling is om uit die reststromen melkzuur en biosurfactanten (biologische reinigingsmiddelen) te recycleren.”
Melkzuur en reinigingsmiddelen
Sofie bevestigt dat ze willen kijken of ze met reststromen afkomstig uit land- en tuinbouw, waar nu geen waardevolle toepassing voor is, maar ook uit onder meer de voedingsindustrie, milieuvriendelijke reinigingsmiddelen kunnen maken. “We willen dat doen met fermentatietechnieken. Een van de projectpartners, Group Op de Beeck, collecteert voedselresten van supermarkten, restaurants en soms ook landbouwbedrijven. Dat wordt bij hen gemengd en nu hoofdzakelijk omgezet in biogas. Voor het project startte hebben we zo een mengsel getest. We zijn erin geslaagd om dat op laboratoriumschaal om te zetten."
"Dat gebeurt met een specifieke gist voor de biosurfactanten en met een bacterie voor het melkzuur. Het Israëlisch bedrijf TripleW³ en AmphiStar, een Vlaamse spin-off van Bbepp en UGent, hadden dit al gezien en werken mee in het project. We willen opschalen naar de praktijk en meteen ook bekijken of er nog andere stromen uit de landbouw kunnen worden toegevoegd en wat dan de specificaties moeten zijn. TripleW³ heeft op de site van Op de Beeck in de haven van Antwerpen een pilootinstallatie gebouwd waarin ze melkzuur produceren. AmphiStar zit nog iets verder van de markt. Maar ook zij zoeken volop naar investeerders en bekijken mogelijkheden om dat in de markt te zetten.”
Ook Ecover zit in het project. Sofie toont een mooi vormgegeven doos met daarop ‘Too good to waste’. “Ecover heeft recent een limited edition uitgebracht met een toiletreiniger en een allesreiniger, waarin het melkzuur en de surfactanten vervangen zijn door die uit het project. Ook andere ingrediënten zijn gebaseerd op afval.”
Overschotten
Op de site van het project wordt verwezen naar de gevolgen van de klimaatverandering. “Dat is mee het opzet”, reageert Emma. “Behalve producten van mindere kwaliteit kunnen ook producten die leden onder de klimaatverandering, zoals verhageld of verbrand fruit of rotte groenten ten gevolge van zware regenval, mee verwerkt worden. In plaats van ze te verbranden of ze op een andere manier te vernietigen waarbij CO2 vrijkomt, kunnen we ze zo een nuttige alternatieve aanwending geven.” Sofie vult aan het lukt om er een businessmodel voor op te bouwen, door ze toe te voegen aan een al bestaande stroom.
“We kunnen een businessmodel opbouwen op afvalstromen uit de landbouw door ze toe te voegen aan een bestaande stroom.”
Sofie Lodens
“We hebben niet elke zomer verbrand fruit, en hopen daar ook niet op. En het is sowieso al moeilijk om een businesscase te bouwen op stromen uit de landbouw, omdat die afhankelijk zijn van de seizoenen. Een beetje extra fruit maakt geen verschil voor de fermentatie. We hebben dat meerdere keren getest doorheen het jaar, en hebben geen grote verschillen in opbrengst gezien.” Suikers en koolhydraten zijn vooral belangrijk voor het omzettingsproces, legt Emma uit. “Rotte bieten zijn bijvoorbeeld heel waardevol.” De meeste micro-organismen vertrekken met suiker als basis. Maar ze zijn volgens Sofie in staat om heel veel verschillende dingen te maken, zoals kleurstoffen en ook allerlei chemische moleculen.
Is het gezien het discontinu aanbod interessant voor fabrikanten om beroep te doen op nevenstromen uit de landbouw? Sofie reageert dat de eerste vraag altijd zal zijn hoeveel suiker het product bevat en hoe gemakkelijk die er kan uitgehaald worden. “Belangrijk is dat in Europa de wil heerst om de primaire sector daarin te helpen. We merken dat het in het project heel moeilijk is om de landbouwers enige waarde te kunnen bieden in ruil voor hun nevenstroom. Net dat wil Europa bereiken. Als er geen waarde in zit, welke zin heeft het dan voor een landbouwer om iets te leveren?” Emma bevestigt het belang daarvan. “We willen dit aanbieden aan landbouwers als een extra opportuniteit voor afzet, in periodes waarin ze onverwachts met grote volumes geconfronteerd worden. Maar het is niet relevant om daar alleen vaste ketens voor op te zetten.”
Wat volgt?
Het project loopt nog ongeveer een jaar. Sofie vertelt dat ze nog een aantal fermentaties gaan starten, om meer product te krijgen. “Die gaan we dan weer laten bekijken door potentiële eindgebruikers. Het belangrijkste is dat we mogelijkheden willen creëren voor landbouwers om hun product gemakkelijker kwijt te geraken aan verwerkers zoals Group Op de Beeck. Er komt een aanmeldsysteem voor dergelijke stromen, dat ook de administratieve afhandeling moet vereenvoudigen. Daar gaan we een website voor opzetten. Verder gaan we nog geregeld overleggen met Boerenbond rond de vergoedingen.”
“Als je om één of andere reden met een overschot komt te zitten, denk er dan tijdig aan dat dit nog als input kan dienen voor trajecten zoals deze.”
Emma Van Steenweghen
“Ik denk dat het ook belangrijk is om onze resultaten te bespreken met de Europese Commissie en hen te vragen om de reglementering aan te passen waar dit het proces kan vlotter maken. Ik vermoed dat ze hiervoor een soort van subsidiesysteem zal moeten uitwerken, om te zorgen dat de verwerkers een beroep doen op de landbouwsector.”
Emma vult aan dat de voornaamste taak voor Boerenbond nu is om het project meer bekend te maken. “Daarom plannen we op 19 september een bezoek aan de pilootinstallatie bij Group Op de Beeck. Verder volgt er ook nog overleg met andere Europese landbouworganisaties om te bekijken hoe zij omgaan met hun afvalstromen en of ze er in slagen om alternatieve waardeketens op te zetten.”
Dit project kreeg steun van the Bio Based Industries Joint Undertaking binnen het Horizon 2020 onderzoeks- en innovatieprogramma van de EU (grant agreement No 887398).
Schrijf je in voor bedrijfsbezoek Group Op de Beeck
Op 19 september om 14 uur brengen we een geleid bezoek aan de afvalverwerker Group Op de Beeck, Molenweg 7 in Kallo (Beveren). Je kan inschrijven via de vormingskalender of via emma.van.steenweghen@boerenbond.be.
Bron: Boerenbond.
