Routeplanner Melkvee: beslissingstool ondersteunt melkveehouder

Melkveehouders moeten regelmatig aanpassingen doorvoeren aan hun bedrijf, maar de economische impact van weloverwogen keuzes is niet altijd duidelijk.

Er bestaat al enkele jaren een tool die hierbij kan helpen. Die tool wordt momenteel grondig herzien en uitgebreid door ILVO, Boerenbond, Inagro en Hooibeekhoeve. Dit gebeurt in het kader van het Vlaio-LA-traject ‘Routeplanner Melkvee 2.0: een succesvolle strategische beslissingstool vraagt om opschaling’. Met behulp van deze tool worden handvaten aangereikt om, vertrekkende van de bestaande bedrijfssituatie, keuzes te maken richting een rendabel bedrijf.

Routeplanner Melkvee 2.0 helpt de melkveehouder om verschillende keuzes op het bedrijf economisch te onderbouwen en doet nadenken over kansen en beperkingen op het bedrijf. De tool geeft inzicht in economisch aangewezen beslissingen op langere termijn, waarbij de verschillende bedrijfsprocessen en hun onderling verband worden meegenomen. Keuzes rond bedrijfsgrootte, kuddesamenstelling, teelten en rantsoenen, arbeid, en mestafzet worden samen afgewogen. Deze bedrijfskeuzes hebben dan een effect op de rentabiliteit van het bedrijf.

Strategische beslissingen

Melkveebedrijven worden geconfronteerd met heel wat uitdagingen: schommelende melkprijzen, gestegen kosten, onzekere wetgeving, beschikbaarheid van gronden, het vinden van voldoende arbeidskrachten … Al deze factoren bemoeilijken het nemen van strategische beslissingen. Tegelijk is elk melkveebedrijf uniek. Bedrijven kunnen verschillen op het vlak van grootte en productiviteit, maar ook qua beschikbaarheid van grond en arbeid.

Hierdoor is eenzelfde aanpassing voor verschillende bedrijven niet aan de orde en zal de impact van een beslissing verschillen van bedrijf tot bedrijf. Bedrijven kunnen ondersteuning krijgen in het nemen van beslissingen via adviseurs of door beslissingsondersteunende tools te gebruiken, al dan niet in samenspraak met adviseurs.

Er bestaan reeds nuttige beslissingstools, bijvoorbeeld om rantsoenen samen te stellen of om inzicht te krijgen in wanneer een koe te vervangen. Deze tools focussen meestal op slechts een of enkele aspect(en) van de bedrijfsvoering. De interactie van verschillende bedrijfsprocessen en -keuzes wordt dan niet beschouwd. Nochtans zijn deze sterk gelinkt aan elkaar. Aangewezen keuzes hangen ook af van de mate waarin productiefactoren zoals arbeid en grond beschikbaar zijn op het bedrijf. Zo is de kuddegrootte gelinkt aan areaalinvulling en eventuele ruwvoederaankoop, rantsoensamenstelling, mestproductie en -afzet, benodigde nutriëntenemissierechten en nodige arbeid. De verschillende bedrijfskeuzes samen bepalen uiteindelijk de rendabiliteit van het bedrijf.

Weeg bedrijfskeuzes af

Routeplanner Melkvee geeft voor individuele bedrijven inzicht in keuzes die kunnen resulteren in betere economische bedrijfsprestaties. De tool geeft aan welke keuzes economisch gezien interessant zijn en ook waarom deze keuzes interessant zijn. Is investeren in robotmelken een interessante piste of zijn andere investeringen wenselijk? Is het economisch interessant om grond te pachten? Aan welke pachtprijs? Of is maïsaankoop een optie en tegen welke prijs? Is externe arbeid wenselijk?

De tool geeft niet enkel inzicht in economisch aangewezen keuzes, maar ook in hoeverre bepaalde keuzes aangewezen blijven wanneer omstandigheden wijzigen. Wat gebeurt er als de melkprijs wijzigt? Of als het bedrijf in staat zou zijn om een hogere melkproductie per koe te realiseren? Wat als mais goedkoper aangekocht kan worden? Heel nuttig is ook dat de tool weergeeft welke factoren bij bepaalde keuzes beperkend zijn om andere keuzes te verantwoorden, zoals arbeid, land of mestoverschot. Als integrale tool kan de Routeplanner Melkvee complementair worden gebruikt met bestaande tools die focussen op specifieke bedrijfsprocessen en rekenbladen die reeds worden gebruikt voor bedrijfsplanning. 

Gebruiksvriendelijke tool

Met de Routeplanner Melkvee 2.0 is het mogelijk om het economisch effect te analyseren van diverse investeringen, zoals een verbouwing, nieuwe stal of automatisering via bijvoorbeeld een melkrobot. Ook de rantsoenmodule is onder handen genomen, zodat het mogelijk is om het effect van verschillende rantsoenen op andere bedrijfskeuzes en de bedrijfsrentabiliteit te analyseren. Daarnaast geeft de tool zicht op de afweging tussen de teelt van voedergewassen en marktbare gewassen. In de komende periode wordt de mestmodule nog onder handen genomen en afgestemd op de meest recente mestwetgeving.

Er wordt voor gezorgd dat melkveehouders de impact van de nieuwe PAS-wetgeving kunnen bepalen voor hun bedrijf en bedrijfsspecifieke opties kunnen doorrekenen. Naast inhoudelijke verfijningen wordt sterk ingezet op gebruiksvriendelijkheid van de tool, bijvoorbeeld door over te gaan van een Excel-versie naar een onlinetool. Ook wordt gewerkt aan een betere vormgeving en wordt de mogelijkheid geboden om verschillende doorrekeningen met elkaar te vergelijken. Als laatste wordt sterk ingezet op valorisatie om een zo ruim mogelijk gebruik van de tool in de hand te werken.

Eerste bruikbare versie van de tool

Recent werd een eerste bruikbare versie van de tool afgewerkt. Inagro en Boerenbond zullen de komende tijd de tool gebruiken bij melkveehouders die een investering overwegen of willen nagaan welke aanpassingen ervoor kunnen zorgen dat hun bedrijf economisch beter presteert. De kennis die opgedaan wordt dankzij deze doorrekeningen zal gebruikt worden om de tool te valideren en verder te verfijnen.

Bron: Routeplanner Melkvee 2.0

Meer info: riet.desmet@ilvo.vlaanderen.be, ilse.louwagie@inagro.be of patrick.meulemeester@boerenbond.be.

Aan dit artikel werkten mee: Riet Desmet (ILVO), Ilse Louwagie (Inagro), Patrick Meulemeester (Boerenbond) en Nick Rutten (Hooibeekhoeve).