Cartoon_Elia

Protocolovereenkomst met Elia regelt impact op landbouwsector

6 september 2023

Begin augustus werd het protocol tussen Elia en de landbouworganisaties ondertekend. Hierin worden duidelijke afspraken gemaakt die een vlotte uitvoering van de werkzaamheden op het terrein mogelijk moeten maken. Het vorige protocol met Elia dateerde van 2012 waardoor heel wat elementen moesten worden geactualiseerd. Specifiek voor Ventilus wordt een werkgroep opgericht, die de impact van dergelijke uitzonderlijke werkzaamheden op het terrein verder zal opvolgen.

Landbouw staat centraal in protocol

44,6% van de oppervlakte van het Belgische grondgebied wordt gebruikt door landbouwers. Nogal logisch dat werkzaamheden voor aanleg van openbare infrastructuur zoals leidingen en hoogspanningsleidingen voor hen een grote impact hebben. Met meer dan 8918 km hoogspanningsverbindingen en 807 hoogspanningsstations is een protocol met Elia een belangrijk hulpmiddel en de basis om op het terrein goede afspraken te maken om de nodige werkzaamheden vlot te kunnen uitvoeren. Elia en de landbouwsector zijn reeds lange tijd in overleg om het protocol, dat van 2012 dateert, te herzien. Het nieuwe protocol houdt rekening met de uitdagingen waarmee de sector vandaag wordt geconfronteerd. Alle vergoedingen werden geactualiseerd en aangepast aan de recente ontwikkelingen van kosten en opbrengsten.

Plaatsbeschrijving als basis voor afspraken

Voor de aanvang van de werkzaamheden moet er steeds overlegd worden. Elia informeert de gebruiker over de aard, de plaats en het tijdstip van de werken, inclusief de modaliteiten voor de vaststelling van de vergoeding van de geleden schade. Op basis van een gedetailleerde plaatsbeschrijving wordt de situatie voor aanvang van de werken beschreven. Naast de contactgegevens bevat de plaatsbeschrijving onder andere informatie over de landbouwuitbating, aanwezigheid van drainages, omheiningen, leidingen, aanwezigheid van stenen of specifieke invasieve onkruiden. In de plaatsbeschrijving worden ook de noodzakelijke maatregelen afgesproken om de hinder tijdens de werkzaamheden voor de aanwezige landbouwuitbating te minimaliseren.

De breedte van de werfstrook laat toe dat ondergrond en bovengrond gescheiden gestockeerd worden. Uiterlijk 45 dagen na het einde van de werken wordt er een plaatsbezoek voorzien om de al dan niet correcte uitvoering van de werken vast te stellen. Belangrijk is dat Elia ten aanzien van de gebruiker steeds de eindverantwoordelijke blijft, voor de correcte uitvoering van de werkzaamheden inclusief de aanrichting van mogelijke schade. Onregelmatigheden bij de uitvoering van de werkzaamheden door aannemers moeten dus ook steeds aan Elia gemeld worden.

Vergoedingen voor eigenaars en gebruikers

Het protocol bestaat uit twee delen: een deel heeft betrekking op de aanwezigheid van de infrastructuur op het landbouwterrein en een ander deel betreft de werkzaamheden die met deze infrastructuur gepaard gaan. Bij de uitwerking wordt vervolgens specifiek rekening gehouden met de impact van de werken op grondeigenaars en pachters. Het protocol bevat artikelen die specifiek bedoeld zijn voor de exploitanten/pachters en een aantal die zich tot de eigenaars van landbouwgronden richten. Bijkomend gelden er verschillende afspraken afhankelijk van het type van infrastructuur die zich bovengronds of ondergronds bevindt. Ingeval van onteigening en aankoop van de betrokken landbouwgrond door Elia is er een modelkoopovereenkomst uitgewerkt. Voor het bepalen van de door Elia verschuldigde prijs bij aankoop worden de prijzen gepubliceerd in de notarisbarometer genomen als basisreferentie, waarbij een minimumwaarde van 50.000 euro/ha wordt gehanteerd, vermenigvuldigd met een factor 2. Voor de gebruiker wordt ingeval van een aankoop een inkomensverlies berekend, waarbij rekening wordt gehouden met het oogstverlies, het mogelijke tijdverlies bij de exploitatie van het specifieke perceel en een vergoeding voor eventuele onderhoudskosten. Voor de berekening van de verschuldigde bedragen wordt rekening gehouden met referentierendementen. Op basis van individuele expertises kan hiervan in uitzonderlijke situaties worden afgeweken.

Overeengekomen schadevergoedingen

Aanvullend op de gebruikersvergoeding is met Elia ook een vergoeding afgesproken voor de teeltschade aan aanwezige gewassen, de structuurschade aan de bodem en andere specifieke schade die veroorzaakt wordt door uitvoering van de werkzaamheden (omheiningen, voorziening van drinkwater vee …). De vergoedingen voor teelten zijn prijzen inclusief btw (zie tabel). De vergoedingen werden berekend op basis van statistieken van Statbel en de resultaten van erkende boekhoudkantoren. De vastgestelde bedragen vormen de algemene regel als basis voor de vergoeding. In uitzonderlijke en bewezen situaties mag een van de partijen hiervan afwijken. Bij de onderhandelingen over de vergoedingen werd rekening gehouden met Europese premieregelingen. Voor de vollegrondstuinbouwteelten is een uitgebreide tabel met vergoedingen voorzien. De afgesproken vergoedingen zijn van toepassing op de aanwezige teelt bij aanvang van de werken. Indien de werken starten voor de aanleg van de teelt kan een verrekening van uitgespaarde kosten worden toegepast. Een bijkomende vergoeding voor structuurschade is bedoeld om de opeenvolgende inkomensderving van de komende jaren op te vangen. De vergoeding van de structuurschade is van toepassing op de volledige breedte van de werfstrook. In specifieke gevallen kan uitzonderlijke structuurschade worden ingeroepen op basis van een expertiseverslag. Het gaat om situaties waarbij de bouwlaag werd vermengd met ondergrond, stenen, niveauwijzigingen … Er werd ook rekening gehouden met de specifieke aard van de bioteelten waarbij de vergoeding voor structuurschade met 50% wordt verhoogd.

Vergoedingen Elia
Aanvullende intentieverklaring

Het protocol vormt de basis voor afspraken bij de gewone voorziene werkzaamheden. In uitzonderlijke gevallen kan hiervan steeds afgeweken worden op basis van individuele expertises. Aanvullend engageert Elia zich ook in een intentieverklaring om ook nieuwe ontwikkelingen op het terrein met betrekking tot de impact van de aanleg van toekomstige infrastructuur verder in overleg op te volgen. Hiervoor wordt een werkgroep opgericht waarin thema’s zoals de impact op precieslandbouw en die op de beregening van teelten besproken worden. Ook de problematiek met betrekking tot mogelijke zwerfstromen en de impact op de landbouwexploitatie zullen voorwerp zijn voor verder onderzoek. Voor de aangekondigde aanleg van Ventilus kunnen een aantal knelpunten in overleg met Elia verder worden uitgeklaard.

De volledige tekst van het protocol vind je op www.boerenbond.be/protocolovereenkomst.

Via deze link vind je ook de tabel met vergoedingen voor tuinbouwgewassen. Met vragen kan je steeds terecht op de advieslijn van Boerenbond op 016 28 61 61. Elia zelf verspreidde het gratis groene contactnummer 0800 11089.

Via deze link kom je op de website van Elia.

Guy Vandepoel, lid Hoofdbestuur

Inspiratie voor andere nutsmaatschappijen

Het heeft wel wat voeten in de aarde gehad, maar het protocol met Elia is er dan toch. Goede afspraken als basis om vlot te kunnen werken, vormen de rode draad doorheen het protocol. En daar horen ook passende vergoedingen bij! Niemand zit immers te wachten op de aanleg van zo’n leiding over zijn perceel en tenslotte blijf je nadien ook zitten met het gebruiksongemak. Vandaar dat het protocol ook uitgaat van normale omstandigheden en standaardwerken. Uitzonderlijke situaties kunnen steeds geregeld worden via expertises. Naast het protocol is er ook een intentieverklaring met engagement van Elia om verder met elkaar in dialoog te gaan rond specifieke problemen. Hiermee willen we ook rond de aanleg van Ventilus het gesprek verder zetten. Maar laat het duidelijk zijn, het afgesproken protocol staat los van het noodzakelijke en aangekondigde flankerend beleid dat nodig is om de impact van Ventilus voor de landbouwsector leefbaar te maken. Dat flankerend beleid moet uitgewerkt en goedgekeurd worden door de federale regering alvorens de aanleg van Ventilus van start kan gaan. Tot slot, het protocol dat afgesloten werd met Elia, kan ook dienen als inspiratie om de afspraken en vergoedingen voor andere nutsvoorzieningen en infrastructuurwerken te regelen. Bij deze een oproep aan alle betrokken partijen.