Een tijdje geleden contacteerde Boerenbond de voorzitters van de zeven grootste politieke partijen in Vlaanderen om hen te vragen naar hun mening over de landbouw. Eerder haalden wij de partijkopstukken ook voor de camera om hun standpunt te geven voor de sociale media.

ghh
dfd
Is het verdedigbaar dat landbouwgrond met belastinggeld wordt opgekocht om er andere dingen mee te doen? 
dff
dff
hjj
gb
gbbg
Klimaatverandering, droogte, overstromingen … Zijn boeren deel van het probleem, of deel van de oplossing? 

Onze uitnodiging voor de video-opnames verstuurden we naar alle partijvoorzitters. Vier onder hen gingen hierop in: Bart De Wever (N-VA), Sammy Mahdi (cd&v), Tom Ongena (Open Vld) en Jeremie Vaneeckhout (Groen). Voor de andere partijen verschenen Stefaan Sintobin (Vlaams Parlementslid voor Vlaams Belang), Bruno Tobback (Vlaams Parlementslid voor Vooruit) en Robin Tonniau (lijsttrekker voor de Kamerlijst in Oost-Vlaanderen voor PVDA) voor onze camera. Wie actief is op de sociale media ziet ook de video’s van De Grote Landbouwpeiling voorbijkomen. We lichten in dit artikel al een tipje van de sluier. Daarbij komen de politici telkens in alfabetische volgorde aan bod.

Ondernemen en innoveren

Hebben jonge boeren nog een toekomst in Vlaanderen, of zoeken ze beter naar een andere job?

Bart De Wever (N-VA): “Ik denk dat er zeker toekomst is voor de landbouw in Vlaanderen. En die toekomst, die moet er ook zijn. Maar het is aan de overheid om realistische doelstellingen te bepalen, met name op het Europese niveau, en rechtszekerheid te creëren. En laat ons eerlijk zijn: dat is op dit moment niet zo gunstig. Dus daar moeten we zeker aan werken.” 

Sammy Mahdi (cd&v): “Ja, er is absoluut nog een toekomst voor onze jonge boeren in Vlaanderen. We hebben ze nodig.”

Tom Ongena (Open Vld): “Er is absoluut nog een toekomst voor jonge boeren in Vlaanderen, maar dan moeten we hen natuurlijk wel de ruimte geven om te kunnen boeren. Voor ons zijn landbouwers ondernemers, en zoals elke ondernemer willen we die mensen de ruimte geven om te kunnen ondernemen, met minder regeltjes en minder paperassen.”

Stefaan Sintobin (Vlaams Belang): “Er is absoluut nog toekomst, maar we moeten er natuurlijk voor zorgen dat er rechtszekerheid komt en dat er een toekomstperspectief komt voor jonge landbouwers.”

Bruno Tobback (Vooruit): “Het huidige landbouwmodel biedt bijzonder weinig toekomst voor jonge boeren, omdat het inzet op alsmaar grotere bedrijven met alsmaar grotere investeringslast. Dat is ook de reden waarom we met Vooruit tegen het Europees landbouwbeleid hebben gestemd de voorbije jaren, omdat we dat geen goede evolutie vinden.” 

Robin Tonniau (PVDA): “We moeten zien dat er nog een toekomst is voor de jonge boeren, maar ook voor de mensen die al aan het boeren zijn. Dat hangt af van beleid natuurlijk, dus we moeten ons volle bak inzetten voor de toekomst van onze boeren door naar hen te luisteren en te handelen.”

Jeremie Vaneeckhout (Groen): “Absoluut. Voedselproductie is een superbelangrijke sector, dus jonge boeren hebben een zeer grote toekomst in Vlaanderen en we moeten zorgen voor rechtszekerheid en een duidelijk kader.”

Is het verdedigbaar dat landbouwgrond met belastinggeld wordt opgekocht om er andere dingen mee te doen? 

Bart De Wever: “Dat is een moeilijk debat, want heel veel van die grond wordt ook opgekocht door particulieren om er tuinen van te maken of paarden op te zetten. En voor de landbouw betekent dat vaak een heel mooie opbrengst. Dus landbouwgrond moet beschermd worden, maar zo eenvoudig is het ook niet.”

Sammy Mahdi: “Neen, allesbehalve. Landbouwgrond moet landbouwgrond blijven. Het is niet de bedoeling dat de Vlaamse overheid bepaalde organisaties vrij stevig financiert om grond op te kopen.”

Tom Ongena: “Het is niet de bedoeling dat we belastinggeld gebruiken om zomaar landbouwgrond te gaan omvormen tot bijvoorbeeld bosgrond. We moeten veel minder dat conflict tussen natuur en landbouw zoeken, en veel meer samenwerken en kijken of we misschien hier en daar moeten ruilen. Maar zomaar geld geven om van landbouwgrond bos te maken, daar moeten we mee stoppen.”

Stefaan Sintobin: “Absoluut niet. Het is trouwens schandalig dat landbouwgrond tegen torenhoge prijzen wordt opgekocht door verenigingen zoals Natuurpunt en ANB.”

Bruno Tobback: “Landbouwgrond is ongeveer 43% van alle grond in Vlaanderen, dus het is vrij normaal dat daarmee gehandeld en geruild wordt tussen verschillende functies. Dus het antwoord is ja.”

Robin Tonniau: “De landbouwgrond die we nu hebben, moeten we beschermen. Voor de boeren die er nu zijn, en voor de volgenden. Enkel in uitzonderingen, voor het algemeen belang, kan er nog geschoven worden met landbouwgrond.”

Jeremie Vaneeckhout: “We moeten vooral zorgen dat er goede landbouwgrond toegankelijk blijft voor jonge boeren, voor nieuwe boeren. Voor die ondernemers die iedere dag het verschil proberen te maken. Ook moet er meer rechtszekerheid komen en moeten we  zorgen dat de prijzen betaalbaar zijn voor die jonge boeren.”

Het begint bij ons

Moet de landbouwsector als strategisch erkend worden, net als de energie- en de industriesector?

Bart De Wever: “De landbouw is zeker strategisch, maar niet alles van de landbouw. We moeten aanduiden welke producten er strategisch zijn. En die moeten we absoluut hier houden.”

Sammy Mahdi: “Ja, absoluut. We hebben onze energie, onze defensie, onze technologie uit handen gegeven aan de rest van de wereld. Het zou heel dwaas zijn om dat te doen met onze voeding.”

Tom Ongena: “Het conflict in Oekraïne en de covid-crisis hebben geleerd dat landbouw echt een strategische sector is. We moeten die ook op die manier gaan behandelen. Zorgen dat boeren ruimte krijgen om te kunnen ondernemen, om aan landbouw te kunnen doen en om onze voedselproductie te kunnen garanderen.”

Stefaan Sintobin: “De landbouw is voor ons altijd een strategische en een belangrijke economische sector geweest. Dus ja, gelijkwaardig behandelen aan andere economische sectoren.”

Bruno Tobback: “De landbouwsector is ongeveer 30% van het hele Europese budget, dus met andere woorden al vijftig jaar lang een strategische sector.”

Robin Tonniau: “De landbouw is een strategische sector en die moeten we ook zo behandelen. Ook sommige voedingsproducten moeten we zo behandelen, en een strategische voorraad aanleggen.”

Jeremie Vaneeckhout: “Voedselproductie is onze primaire behoefte. Ik denk dat het heel duidelijk is dat de landbouwsector een strategische sector is en dat we die dus ook vanuit de politiek op die manier moeten erkennen.”

Na de Green Deal, dan nu de Farmer’s Deal? Europa moet zijn beleidsvoorstellen meer toetsen op de effecten voor de landbouw, én het budget verhogen. Akkoord?

Bart De Wever: “Het budget verhogen in Europa is niet realistisch. Maar meer rekening houden met de specificiteit van de regio vooraleer men regels uitvaardigt – niet alleen voor de landbouw, maar ook voor de industrie – dat is zo ontzettend belangrijk. Want daar is Vlaanderen meestal het kind van de rekening.”

Sammy Mahdi: “Helemaal mee akkoord. Wij hebben als partij ook het voorstel van een landbouwtoets in heel het beleid om ervoor te zorgen dat de landbouwer niet de dupe wordt van een aantal ideetjes van bepaalde partijen.”

Tom Ongena: “Absoluut akkoord. We hebben de Green Deal gehad, belangrijk om de klimaatdoelstellingen te behalen. Dat is cruciaal, ook voor landbouwers. We hebben ook de industrial deal op poten gezet, waarbij we onze eigen industrie een toekomst willen geven. Het lijkt mij een heel goed idee dat we ook naar zo’n Farmer’s Deal gaan. En dat we ook vanuit Europa een duidelijk signaal geven: er is nog een toekomst voor de landbouw, ook in Europa.”

Stefaan Sintobin: “Wij zijn geen voorstander van de Green Deal, maar een Farmer’s Deal zou zeker op zijn plaats zijn. Het beleid moet worden aangepast aan de landbouw.”

Bruno Tobback: “Zelfde antwoord als op de vorige vraag. Landbouw is het grootste budget in de hele Europese Unie en landbouwmaatregelen maken het grootste pakket uit van het Europese beleid, dus méér is zeker niet nodig, anders wel.”

Robin Tonniau: “Vandaag gaat een derde van het budget van Europa naar de landbouw en dat willen we zo behouden. Natuurlijk moeten we kijken: wat doen we met ons geld, waar gaat ons geld naartoe? We moeten het inzetten voor de toekomst van onze landbouw, niet voor de agro-business.”

Jeremie Vaneeckhout: “Akkoord. Laat ons voedselproductie centraal stellen in ons Europese beleid en laat ons er dus ook voor zorgen dat die toekomst voor de landbouwers centraal staat. Maar dat betekent niet blijven hangen in het model van vandaag, wat het onmogelijk maakt voor landbouwers om op lange termijn te investeren. Laat ons zorgen voor een duurzaam landbouwmodel en ook de overheidssteun in die richting vormgeven.”

Een beleid met draagvlak voor stikstof, mest, water en klimaat

We moeten naar een nieuw stikstofbeleid, niet tegen 2030 maar vanaf morgen. Akkoord?

Bart De Wever: “De stikstofreductie in het decreet is onvermijdelijk. Dat is een heel bittere pil, die we te lang voor ons hebben uitgeduwd. Ik wil zo gauw als het stikstofbad het toestaat naar een ander soort beleid gaan, maar om eerlijk te zijn, denk ik dat dat nog niet morgen zal zijn.”

Sammy Mahdi: “Heel graag, en met een groot mandaat hopen we dat ook zo snel mogelijk te realiseren. We moeten gaan naar een emissiebeleid. Onze partij vraagt dat al langer. Er zijn bepaalde partijen die moeilijk doen, maar misschien zien de kaarten er op 10 juni anders uit.”

Tom Ongena: “We moeten vooral met Europa gaan praten om de regeling te veranderen. Die heeft te weinig rekening gehouden met het dichtbevolkte Vlaanderen dat wij zijn. We moeten een omslag maken van depositie naar emissie. Maar nu is het wel belangrijk dat we dat akkoord hebben in Vlaanderen. Want heel veel vergunningen werden niet meer gegeven, ook voor onze economie en industrie. En dat kunnen we ons ook niet veroorloven.”

Stefaan Sintobin: “Ik zou zeggen: vanaf gisteren. Wij zijn nooit voorstander geweest van het stikstofdecreet en we zeggen altijd dat er moet begonnen worden van een wit blad en een nieuw stikstofdecreet moet worden opgemaakt.”

Bruno Tobback: “We moeten dringend naar een stikstofbeleid dat resultaten oplevert, met name minder stikstof in de omgeving.”

Robin Tonniau: “Het stikstofbeleid moet herzien worden. De landbouw moet gelijkgeschakeld worden met industrie en dat is nu niet het geval.”

Jeremie Vaneeckhout: “Het huidige decreet zorgt voor een onmogelijke situatie voor de landbouw, zorgt vooral voor heel veel rechtsonzekerheid en zal onze natuurproblemen niet oplossen. Dat zijn drie grote problemen die we samen moeten oplossen en dat zullen we enkel kunnen doen met een nieuw, ambitieus kader voor de komende 25 jaar.”

Klimaatverandering, droogte, overstromingen … Zijn boeren deel van het probleem, of deel van de oplossing? 

Bart De Wever: “Landbouw moet een deel van de oplossing zijn. Het kan niet anders. Onze openbare ruimte, ons natuurbeheer en biodiviversiteit … dat gaat alleen met de landbouw, niet tegen de landbouw. En er moeten keuzes gemaakt worden. Bijvoorbeeld, de bouwshift zou een keuze pro landbouw kunnen zijn.” 

Sammy Mahdi: “We hebben de meest duurzame landbouwers van heel de wereld. Ik blijf het herhalen en journalisten blijven het factchecken omdat ze soms twijfelen. Maar ze moeten blijven vaststellen dat wij duurzame landbouwers hebben. Die technologie in heel de wereld krijgen, daar zijn onze landbouwers mee de oplossing voor.”

Tom Ongena: “Landbouw is absoluut een deel van de oplossing. Trouwens, de landbouw is vaak ook het eerste slachtoffer van de klimaatverandering, denk aan de heel natte periode die we hebben gekend. Maar dan moeten we de landbouwer ook meer inschakelen in die transitie die we moeten maken, hem zien als een partner in die klimaattransitie.”

Stefaan Sintobin: “Ik denk dat landbouw zijn bijdrage nu al levert voor de problemen die er zijn. Maar we mogen niet aan paniekzaaierij doen.”

Bruno Tobback: “Op dit moment is landbouw jammer genoeg vaker een deel van het probleem. Ik denk niet dat dat per se nodig is. En dat er ook manieren te vinden zijn waarmee landbouw een deel van de oplossing zou kunnen zijn. Maar niet zoals het vandaag gaat.”

Robin Tonniau: “Landbouw is zeker een deel van de oplossing. Maar we moeten de landbouwers wel helpen met het nemen van maatregelen ten voordele van het klimaat.”

Jeremie Vaneeckhout: “Landbouwers zullen een deel van de oplossing moeten zijn en willen dat ook zijn. De landbouwers zijn de eerste slachtoffers van de klimaat- en natuurcrisis. Laat ons samen de handen in elkaar slaan om daar oplossingen aan te geven, want die crisissen zijn reëel.”

 

Wat als u minister van Landbouw zou zijn?

Tot slot vroegen wij alle kopstukken wat het eerste is dat zij zouden doen, mochten ze morgen minister van Landbouw worden. Dit zijn hun antwoorden.

Bart De Wever: “Het is niet mijn grote ambitie, maar mocht ik het worden, zou mijn eerste opdracht zijn een langetermijnvisie uitwerken met de hele sector, de nodige tijd ervoor nemen en dan systematisch doorwerken. Niet op vijf jaar, maar op twintig jaar.”

Sammy Mahdi: “Dan claim ik ook het departement Omgeving, dat vandaag misschien niet in de allerbeste handen zit.”

Tom Ongena: “Ik neem mijn telefoon en ik bel naar de Europese commissaris voor Landbouw. En ik ga tegen hem of haar zeggen: gelieve alsjeblieft in de regelgeving rekening te houden met de Vlaamse context van een dichtbevolkt klein deel van Europa, waar we landbouw ook een toekomst willen geven.” 

Stefaan Sintobin: “Het eerste wat ik zou doen is in overleg gaan met alle landbouworganisaties, luisteren naar wat ze te zeggen hebben en op basis daarvan een beleidsplan pro landbouw maken.”

Bruno Tobback: “Stoppen met ruzie maken met de helft van de rest van de wereld, en proberen samen oplossingen te vinden.”

Robin Tonniau: “Ik denk dat ik mij volle bak zou inzetten voor de landbouwers en vooral inzetten op minimumprijzen voor hun kwalitatieve producten.”

Jeremie Vaneeckhout: “Het eerste wat ik doe is de landbouw- en de natuurorganisaties samen aan mijn tafel uitnodigen om in gesprek te gaan, om elkaar beter te leren begrijpen en om dan te beseffen dat we samen de toekomst zullen maken.”