"Intensieve veehouderij heeft onterecht een negatief imago"

4 januari 2023

Als ik bij varkenshouder Marc Ceyssens uit Hechtel-Eksel aan tafel zit, klinken er harde, doffe knallen op de achtergrond. “Granaatoefeningen op het militair domein van Leopoldsburg”, licht Marc toe. “De ‘kogelsheide’ noemen we dat hier. Ons bedrijf ligt daar vlak tegen en in de nabijheid van het natuurgebied Bosland. Het is dit uitgestrekt militair domein en bijhorend natuurgebied dat impact heeft op ons voortbestaan. De zogenaamde intensieve veehouderij heeft een negatief imago, maar onze sector staat net enorm ver op het vlak van duurzaamheid”, klinkt het.

“Lydia had nooit gedacht dat ze ooit met een boer zou trouwen. Dus zijn we eerst getrouwd en kwam ik daarna pas met plannen om een varkensbedrijf over te nemen”, lacht Marc. Hij botste via zijn job als commercieel verantwoordelijke veevoeding op dit bedrijf in Hechtel-Eksel, dat te koop was. “De zeugenstal stond er, maar was nooit volledig in gebruik genomen en de bouw van de vleesvarkensstal was niet voltooid. Het heeft veel voeten in de aarde gehad om alle vergunningen weer in orde te krijgen”, vertelt Marc. Lydia werkt deeltijds buitenshuis en neemt de administratie voor haar rekening, Marc vindt zijn grote geluk vooral in de kraamstal.

Aandacht voor ecologie

In de loop der jaren lukte het Marc en Lydia om hun varkensbedrijf uit te bouwen naar een gesloten bedrijf met 300 zeugen. En dat deden ze met veel aandacht voor duurzaamheid en ecologie. Zo werden de daken voorzien van zonnepanelen, de stallen van energiezuinige ventilatie en zijn zo goed als alle stallen emissiearm gebouwd, met ondiepe kelders, een afvoer naar de mestsilo en een biologische luchtwasser. “Toen we in 1998 startten met de bouw van een nieuwe stal, kozen we ervoor om die emissiearm te bouwen. Een extra investering, maar we voelden aan dat dit in de toekomst de norm zou worden.” En effectief, enkele jaren later kwam de PAS-lijst met emissiearme staltechnieken uit. “Daar stond de techniek waarmee wij gebouwd hadden niet op. De administratie erkent deze stal niet als emissiearm, hoewel die dat wel is. Dus ligt mijn uitstoot theoretisch veel hoger dan in de realiteit.”

Geen toekomst

Opvolging heeft Marc niet, al was dat ooit anders. Dochter Lotte begon in september 2014 enthousiast aan haar hogere studies Landbouw in Geel. “Maar in oktober viel hier een rode PAS-brief in de bus. De grond zakte weg onder onze voeten. Je laat mensen investeren en trekt dan zomaar een kruis door hun bedrijf.” Dat was geen makkelijke periode voor het gezin. Marc zag niet alleen zijn eigen toekomstplannen in duigen vallen, maar ook die van zijn dochter. “Lotte trok meteen haar conclusies en verkoos om haar interesse in de zorg verder te ontwikkelen. Ze werkt nu op de spoedafdeling van het ziekenhuis in Neerpelt. Zoon Jorre heeft een aankoopfunctie in een logistiek bedrijf in Geel."

Rug tegen de muur

“Ik wil niet stoppen met boeren, maar de druk van natuur wordt hier zo groot dat het onhoudbaar wordt. Maar ik verwacht wel een eerlijke behandeling vanuit de overheid”, zegt Marc. “Mijn milieuvergunning loopt tot 2026, maar mijn lening loopt nog langer. Versneld aflossen laat de bank niet toe. Ik wil niet met mijn rug tegen de muur staan als ik binnen drie jaar geen nieuwe vergunning krijg.” De oplossingsrichtingen die Boerenbond voorstelde vindt Marc zeker een stap in de goede richting. “Het kan niet zijn dat de overheid het bedrijf dat mensen hebben opgebouwd waardeloos maakt en hen daar niet voor compenseert.”

Ik zie alleen redenen om enorm fier te zijn op onze sector.

Moeilijke markt

En dan is er natuurlijk nog het economische dal waaruit de varkenshouderij stilaan klimt. Die moeilijke prijsvorming wijst Marc aan verschillende oorzaken toe. “Vlaamse varkensboeren krijgen de slechtste uitbetalingen van Europa. Zelfs als de varkensprijs goed is, trekken we hier aan het kortste eind. Dat heeft veel te maken met het feit dat de meeste van onze slachthuizen volledige karkassen exporteren en te weinig extra meerwaarde creëren via versneden stukken.” Maar ook het opgaan van de vroegere coöperatie in een groter geheel van slachthuizen heeft de slagkracht van de varkenshouders sterk verminderd, vindt Marc. “Het is een situatie die heel moeilijk te keren is, omdat het verdienmodel van alle schakels stroomopwaarts in de keten gebaseerd is op die lage varkensprijzen.”

Fier op varkens

Het negatieve imago dat de varkenshouderij en bij uitbreiding de intensieve veehouderij heeft in de maatschappij vindt Marc onterecht. “Men lijkt te vergeten dat onze sector al meer dan 20 jaar inzet op emissiearme stallen en we daarin koploper zijn. De voederefficiëntie van onze varkens verbetert jaar na jaar, maar de uitscheidingsnormen van de dieren blijven hetzelfde. Dat klopt niet. Bedrijven als het onze zonder voldoende mestafzet op eigen grond werken al jarenlang met gps-tracking op het mestvervoer. De plantenresten van onze korrelmais worden weer ingewerkt in het land, wat het koolstofgehalte van de bodem sterk verbetert. En daarbovenop is de Vlaming verzot op varkensvlees. Ik zie alleen redenen om enorm fier te zijn op onze sector.”