Een belangrijk aandachtspunt bij het vergelijken van offertes voor de aankoop van een PV-installatie is de dimensionering van de zonnepanelen ten opzichte van de omvormer. In de meeste gevallen kiest men er voor om een hoger vermogen aan zonnepanelen te leggen dan dat de omvormer kan verwerken. In dat geval is er sprake van een ‘overdimensionering’.

De mate van overdimensionering kan wel sterk verschillen bij de installateurs. Deze tip kan je helpen om een ideale overdimensionering te kiezen die past bij jouw bedrijf.

kWpiek vs kVA

Het vermogen van zonnepanelen wordt uitgedrukt in kiloWattpiek (kWp).

Een kWp is het maximale elektrische vermogen dat zonnepanelen kunnen leveren bij een standaardtemperatuur en –zonnestraling:

• een zonnestraling van 1 000 Watt/m2
• een omgevingstemperatuur van 25°C (boven die grens daalt het rendement van de zonnepanelen)
• een onbewolkte hemel, bijvoorbeeld rond de middag

Een zonnepanelen installatie van 10 kWpiek heeft dus het potentieel om in de allerbeste zon 10 kW te leveren. Maar dat valt niet vaak voor natuurlijk, op jaarbasis komt dit bij wijze van spreken neer op 10 minuten per jaar. Op alle andere momenten wordt er dus minder dan 10 kW ogenblikkelijk geproduceerd. In oktober haalt zo’n installatie bijvoorbeeld maar maximum 6 kW.

Het vermogen van de omvormer wordt uitgedrukt in kVA.  De regelgeving van de terugdraaiende teller zegt bijvoorbeeld dat zo’n installatie maximaal een omvormer mag hebben van 10 kVA. Deze 10 kVA duidt op de maximale output van de omvormer, meer als 10 kW kan je er nooit uitkrijgen.

De omvormer vormt de gelijkstroom van de zonnepanelen om naar een wisselstroom van maximum 10 kW. Waar er geen beperking op staat is de inputstroom van de zonnepanelen. Als je 15 kW gelijkstroom voedt aan een omvormer van 10 kVA, dan zal de omvormer daar 10 kW wisselstroom van maken.

Berekening effect overdimensionering op jaarbasis.

In onderstaande grafiek vind je een voorbeeld van een installatie van 20 kWpiek met een omvormer van 10 kVA, en dit op een zomerdag.

Op deze dag wordt er 150 kWh geproduceerd door de zonnepanelen, maar 40 kWh hiervan kan niet gebruikt worden.

Maar dit zijn de extreemste dagen. Wij hebben deze simulatie voor de 365 dagen van het jaar gemaakt, en voor 30 dimensies van PV-installaties. Deze installaties waren perfect naar het zuiden gericht.

Naarmate de overdimensionering stijgt, wordt natuurlijk ook het verlies groter.

Over dit verlies wordt er meestal gezwegen in de offertes die je ontvangt van installateurs. Bekijk dus steeds de verhouding kWp/kVA en op basis van bovenstaande tabel kan je een correctie aanbrengen op de nuttige productie waar ze mee rekenen. Zodanig kan je de werkelijke rendabiliteit berekenen van de voorgestelde installatie.

Welk verlies is acceptabel?

Als er door de overdimensionering verlies optreedt, waarom doet men dat dan? En vanaf wanneer is er te veel verlies?

De grootste winst door overdimensionering valt te genereren bij installaties met terugdraaiende teller. Daar moet namelijk een forfaitaire vergoeding betaalt worden in functie van het omvormervermogen, het zogenaamde prosumententarief. De jaarlijkse kost hiervan ligt gemiddeld rond de 75 €/ kVA in Vlaanderen. Door te overdimensioneren kan deze vaste kost verspreidt worden over meer kWh, waardoor het aandeel van deze kost relatief gezien kleiner wordt en de rendabiliteit van de gehele installaties sterk verbeterd. Zo is een installatie van 11 kWpiek op 8 jaar terugverdiend, terwijl bij 17 kWpiek dit al op 6 jaar kan. Dit desondanks het energieverlies van 5%.

Door te overdimensioneren kan de investering ook lager uitvallen, want de omvormers maken toch een substantieel onderdeel uit van de investering. Bij een installaties van bvb 100 kWpiek kan je door het uitsparen van 30 kVA aan omvormers al snel 5.000 euro besparen. Daar moet dan bekeken worden of deze 5.000 euro het verlies aan energie waard is.Deze afweging moet voor elk bedrijf afzonderlijk gemaakt worden, en is mede afhankelijk van de investering, de gemiddelde elektriciteitskost van het bedrijf en de ligging van de panelen.

Zo is het verlies door overdimensionering bij een zonnepaneleninstallatie met meerdere oriënteringen (bvb helft naar oosten, helft naar het westen) veel lager dan bij een zuidelijke oriëntering. De ene helft piekt namelijk in de voormiddag en de andere in de namiddag, waardoor het opwekkingsprofiel wat ingedrukt wordt en er dus minder overschot zal zijn.

Voor nazicht van offertes kan je steeds bij ons terecht via laurens.vandelannoote@innovatiesteunpunt.be