De boerderij als verlengstuk van de zorg
Dat M.R.B.B. investeert in interessante, toekomstgerichte ondernemingen, zoals het Gentse Biotalys, kon je eerder al lezen in Boer&Tuinder. Maar de fondsen zijn er ook voor allerlei projecten of verenigingen met een link met land- en tuinbouw. Steunpunt Groene Zorg is er daar een van. Het steunpunt bestaat sinds 2004 als een initiatief van Boerenbond, Cera en het toenmalige KVLV (nu Ferm). Bedoeling is om groene zorg als zorgvorm te ondersteunen en daarbij de zorgboerderijen op de kaart te zetten als een volwaardige versterking en verruiming van de zorgsector, die op zoek is naar zorg op maat. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om kwetsbare jongeren die het moeilijk hebben op school, volwassenen met een beperking of mensen met een psychiatrische problematiek.
Vier insteken
De zorg is er in dit geval specifiek op gericht om de cliënt te plaatsen in een natuurlijke setting midden in de samenleving, met name in een land- of tuinbouwbedrijf. Dat gebeurt op basis van vier insteken. Ten eerste verzorgt Steunpunt Groene Zorg dienstverlening aan zorgboerderijen en zorgvoorzieningen of -begeleiders, met aandacht voor een goede en kwaliteitsvolle koppeling tussen de zorgvraag en het aanbod van de zorgboerderijen. Het doet ook aan belangenbehartiging rond het concept zorgboerderij. En verder zet het steunpunt in op kennis en onderzoek enerzijds, en vorming en informatie anderzijds.
Informatie en begeleiding
Een tijdje geleden hield Steunpunt Groene Zorg een uitgebreide telling. Daaruit bleek dat er ruim 1200 zorggasten actief waren op meer dan 600 land- en tuinbouwbedrijven. Naast die professionele bedrijven levert Steunpunt Groene Zorg zijn dienstverlening aan nog eens 350 andere groenezorginitiatieven (dierenpensions, kinderboerderijen, hobbyboeren …). Ook daar zijn nog eens 800 zorggasten welkom. De meerderheid van de zorggasten woont zelfstandig of in een gezin en komt individueel naar de boerderij. Daarnaast zijn er ook die – veelal vanuit een zorgvoorziening – in kleine groepjes naar de boerderij komen. “Gemiddeld komt er bij onze land- en tuinbouwbedrijven twee dagen per week een zorggast”, weet Willem Rombaut van Steunpunt Groene Zorg. “Het sociale engagement van de boeren en boerinnen is zeker geen voltijdse bezigheid. Meestal gaat het om een persoon die op een bepaald moment op het bedrijf is, naast de andere taken. En dat kan op grote en kleine bedrijven. Steunpunt Groene Zorg ondersteunt bedrijfsleiders die overwegen om zorgboer te worden. Wie een zorggast overweegt, krijgt vooraf voldoende informatie. De provinciale consulent komt op bezoek en bekijkt welk profiel van zorggasten al dan niet bij de boer en boerin past. Als die bijvoorbeeld liever niet met een bepaalde doelgroep willen werken, houden we daar rekening mee. Groene zorg is maatwerk. Daardoor is het voor iedereen mogelijk.”
Recht op subsidie
Natuurlijk moet groene zorg in een veilig en juridisch correct kader gebeuren. “Welzijnsvoorzieningen hebben daar niet altijd de juiste kennis van, en ook land- en tuinbouwers zijn hier meestal niet mee bekend. Daarom biedt Steunpunt Groene Zorg een passende omkadering. Zo maken we overeenkomsten die aanvaard worden door de inspectiediensten, met extra aandacht voor veiligheid en verzekeringen. Wanneer een land- of tuinbouwbedrijf rechtstreeks wordt aangesproken door een zorgvoorziening en op die vraag wil ingaan, kan het ook bij Steunpunt Groene Zorg terecht, zodat alles administratief in orde is en goed geregeld. Ten slotte begeleidt Steunpunt Groene Zorg land- en tuinbouwers ook bij het aanvragen van de subsidie, die zij krijgen van het Departement Landbouw en Visserij als beloning voor hun engagement in de zorg.”
Koen heeft drie zorggasten
Koen Vanroye is melkgeitenhouder in Lummen (Limburg). Voor hij aan zijn carrière als boer begon, werkte hij in het buitengewoon onderwijs. De stap om met groene zorg te beginnen lijkt voor hem misschien net iets kleiner dan voor een land- of tuinbouwer zonder achtergrond in de zorg, maar dat hoeft niet zo te zijn, vertelt Koen. “Ik ben sinds een viertal jaar bezig met groene zorg op het bedrijf hier. Steunpunt Groene Zorg helpt in eerste instantie met de administratie die daarbij komt kijken. En verder helpen ze ook met hoe je met je zorggasten moet omgaan. Je moet niet de therapeut zijn, wat ook je achtergrond is. Je moet bij die zorggasten gewoon boer zijn. Mijn achtergrond helpt mij misschien wel om problematieken te kunnen kaderen, maar ik ga niets dat ik ken uit mijn vroegere werk, toepassen in mijn huidige job, en in mijn rol als zorgboer."
"Steunpunt Groene Zorg vestigde ook de aandacht op het belang van goede afspraken. Ze geven aan dat je bij het kennismakingsgesprek ook duidelijk moet vragen naar de moeilijkheden. Waar blokkeert de zorggast eventueel op, en hoe moet je daarmee omgaan? Zo zijn er bijvoorbeeld zorggasten waarmee ik een bepaalde plek afspreek waar ze eventjes naartoe kunnen gaan wanneer het hen wat teveel wordt. Steunpunt Groene Zorg geeft dit soort zaken goed aan.”
Op dit moment zijn er drie zorggasten actief op het bedrijf van Koen, waarvan eentje nog maar dit jaar is gestart. “Ze zijn nooit tegelijkertijd hier, en wat ze doen hangt af van de situatie. ’s Morgens beginnen we altijd met het melken van de geiten en daarna het voederen. De verdere taken hangen af van het werk dat zich op dat moment aandient: poetsen, kleine klusjes doen … Wanneer zorggasten graag knuffelen met de geiten, kunnen ze dat zeker ook doen. Dat is voor mij interessant, want de lammetjes worden zo beter gewend aan mensen.
Qua administratie is dit niet veel werk. Toen bijvoorbeeld bij de meest recente zorggast het CLB contact opnam met mij, heb ik hen eerst doorverwezen naar Steunpunt Groene Zorg. We hebben dan afgetoetst wat de precieze vraag was, en na een succesvol kennismakingsgesprek werd een zorgovereenkomst opgesteld. Dat ging vlot, omdat het CLB in dit geval mijn bedrijf al kende. Dan moest ik alles enkel nog ingeven op het e-loket, dat is een kwartiertje werk eens je weet hoe het gaat. De eerste keer is het natuurlijk wat zoeken.
Het belangrijkste voor mij is dat beide partijen voldoening hebben van groene zorg. Het maakt mij blij als mijn zorggasten met een goed gevoel naar huis gaan aan het einde van een werkdag. En ook voor hen is het een meerwaarde, zij hebben er echt wel iets aan. Het is een heel fijn contact, een positieve situatie voor allebei. Daarvoor doe ik het.”
M.R.B.B. en Boerenbond werken aan duurzame land- en tuinbouw
Lees meer over hoe we dit doen:
