Boeren op de gerechtelijke barricaden
“Een onhoudbare en geheel oneerlijke situatie die onze landbouwers tegenhoudt te ondernemen en te verduurzamen en zorgt voor oneerlijke concurrentie met andere Europese landbouwers.” Zo omschreef onze voorzitter Lode Ceyssens begin februari het vacuüm waarin Vlaamse boeren zich bevinden zolang de Vlaamse regering talmt met de uitvoering van het Vlaams GLB (gemeenschappelijk landbouwbeleid). Boerenbond, ABS, BioForum én enkele boeren stapten daarop naar de kortgedingrechter in de hoop snel een uitspraak af te dwingen.
De verzamelaanvraag die voorlopig niet kan worden opengesteld. De onmogelijkheid voor boeren om aanspraak te maken op premies. Het ontbreken van de mogelijkheid om VLIF-overname- of -investeringssteun aan te vragen. Onzekerheid over de teeltplanning. Het zijn maar enkele gevolgen van het uitblijven van de uitvoering van het Vlaams GLB. Een absurde situatie, vooral als je in het achterhoofd houdt dat de Europese Commissie eind vorig jaar al groen licht gaf voor het Vlaams GLB-plan. De vertraging ligt bij de Vlaamse regering, die nog altijd geen werk heeft gemaakt van de implementatie van het plan op Vlaams niveau. Nochtans had het plan al op 1 januari van dit jaar in werking moeten treden. Die vertraging veroorzaakt logischerwijze grote onzekerheid, want hoe boer je volgens de regels, als die regels nog niet definitief zijn?
De tijdslijn
Op 7 februari stuurden Boerenbond, ABS en BioForum een ingebrekestelling naar Jan Jambon, minister-president van de Vlaamse regering. De organisaties maanden de Vlaamse regering aan uiterlijk op 10 februari uitvoering te geven aan het door de Europese Commissie goedgekeurde Vlaams GLB-plan, en dat door de uitvoeringsbesluiten goed te keuren. Dat gebeurde niet, waarop Boerenbond, ABS en BioForum samen met enkele getroffen Vlaamse landbouwers een procedure opstartten voor de kortgedingrechter. Op woensdag 22 februari had dan de inleidende zitting plaats van het kortgeding tegen de Vlaamse overheid over de niet-uitvoering van het GLB. Op 15 maart zal er gepleit worden.
Als landbouwers moeten we vooruit. De natuur staat niet stil.
Joris Claeys
Landbouwers aan het woord
Joris Claeys en Kobe Ruell zijn twee van de acht landbouwers die de kortgedingprocedure zijn opgestart, samen met de landbouworganisaties. Joris Claeys baat sinds 1995 een gemengd landbouwbedrijf met vleesvee, akkerbouw en varkens uit op twee locaties in het Vlaams-Babantse Lennik. De eerste jaren in samenuitbating met zijn vader en sinds 2010 alleen. Kobe Ruell nam op zijn achttiende het familiebedrijf met akkerbouw en vleesvee in Boutersem over, nadat hij zijn vader Jef vier jaar eerder verloor bij een val van de strozolder. Naast suikerbieten heeft Kobe ook wintergerst, wintertarwe, mais, luzerne en gras in zijn teeltplan. Hij heeft ook 170 stuks Belgisch witblauw, met 80 kalvingen per jaar.
Waarom ben je mee gestapt in deze kortgedingprocedure met betrekking tot de niet-uitvoering van het Vlaams GLB door de Vlaamse regering?
Joris Claeys: “Ik vind het frustrerend dat dit dossier blijft aanslepen, ook al was er in december al een ‘go’ van Europa. Nu blijkt dat ze hier niet willen doorzetten. In het verleden is het al vaak omgekeerd geweest, dat wij op Europa moesten wachten. Nu het daar tijdig is afgeklopt, kunnen we toch niet verder. En als landbouwer moeten wij vooruit. De natuur staat niet stil. Wij moeten bemesten. We moeten aan de veldwerkzaamheden beginnen. Natuurlijk is het niet helemaal onbekend, we kunnen de grote lijnen wel inschatten. Maar het zijn net de details waarmee een premie staat of valt. Zolang dat niet definitief en officieel vastligt, zou er nog iets kunnen veranderen. En dat is iets waar ik het heel moeilijk mee heb. Als landbouwer heb je daar nu verder geen vat op, dus het enige wat we nu nog konden doen was naar de rechter stappen in kortgeding. Ik ben lid van het Hoofdbestuur van Boerenbond en ben vrij goed op de hoogte van het volledige proces. Daarom wilde ik hier ook graag aan meewerken.”
Kobe Ruell: “De Vlaamse regering moet het GLB-plan zo snel mogelijk goedkeuren. Ik heb die steun nodig voor de verdere uitbouw en verduurzaming van mijn bedrijf. Als de regering het GLB niet zou goedkeuren, is dat ook concurrentievervalsing ten opzichte van de rest van Europa, waar het overal is goedgekeurd; ook in Wallonië. De andere Europese landen lachen ons uit, omdat we nog geen steun hebben gekregen waar we recht op hebben.”
Waar loop jij op dit moment tegenaan vanwege het uitblijven van goedkeuring voor het Vlaams GLB?
Joris Claeys: “Ik zit gelukkig niet helemaal vast. Stalmest heb ik al gevoerd. Daarvoor kan je een ecoregeling afsluiten, maar dan moet je wel foto’s maken als bewijsmateriaal. Hoeveel? Van één kar of van allemaal? Ik weet het niet precies. Ik heb mijn best wel gedaan, maar of ik precies de foto’s heb gemaakt die nodig zijn voor die ecoregeling, dat valt nog af te wachten. Ook de zoogkoeienpremie is nog een vraagstuk. Daar zal voortaan worden gewerkt met een duurzaamheidspremie, waarvoor je een bepaald aantal punten moet verzamelen. Maar hoe ik die punten kan verzamelen, dat is nog een zoektocht. Het zou voor ons eenvoudig zijn als de verzamelaanvraag zou openstaan en we via een tool de berekening konden maken. Maar zolang het GLB niet beslist is, komt die verzamelaanvraag niet open. Ik denk nu wel dat ik ga voldoen. Ik heb voldoende blijvend grasland. Maar ik blijf toch zitten met twijfel, het zou een geruststelling zijn als ik zekerheid zou hebben over het al dan niet voldoen. Die zoogkoeienpremie is voor dit bedrijf echt enorm belangrijk, dus ik ben bereid om hiervoor eventueel iets aan te passen, maar dan moet ik wel weten waar ik sta. Overigens werk ik al aan mijn teeltplan sinds augustus vorig jaar. Dat kan ik nu niet meer helemaal omgooien. Het veldwerkseizoen komt op gang, in april ben ik volop op het veld bezig. Dan is er nog minder tijd om aan de administratie te spenderen.”
Kobe Ruell: “Onze voorjaarsteelten (suikerbieten, mais) moeten binnenkort op het veld staan. Volgens mijn teeltplan worden mijn suikerbieten over twee weken gezaaid. We moeten dringend weten waar we aan toe zijn, anders krijgt de fabriek de bieten later of op een andere manier dan Europa het wil. Ook de zoogkoeienpremie blijft een heet hangijzer: moeten onze koeien allemaal buitenlopen of niet? Zolang het GLB niet is goedgekeurd, weten we niet hoe de premie er effectief zal uitzien en aan welke eisen we moeten voldoen om ze te kunnen aanvragen. Als we in april in orde moeten zijn met alle eisen waaraan we moeten voldoen en je weet begin maart nog niet waar je aan toe bent, dan wordt het moeilijk. Rond VLIF-steun moet je wat kunnen vooruitdenken en dat lukt nu niet. Om het dierenwelzijn op mijn bedrijf te verhogen, had ik enkele investeringen gepland, zoals een paar koeborstels en ventilatie in de stal hangen. Zo geef je de koeien meer comfort tijdens warme zomers. Maar we kunnen nu nog geen aanvraag tot VLIF-steun indienen.”
Wat zijn nu jouw verwachtingen enerzijds van de procedure zelf, en anderzijds naar de Vlaamse overheid toe?
Joris Claeys: “Ik moet toegeven dat ik niet had verwacht dat een kortgeding ook nog redelijk lang duurt. Helaas is die procedure niet op enkele dagen afgerond. Daarom hoop ik dat er eerder al goedkeuring komt enerzijds, en anderzijds dat het GLB niet aan het PAS-dossier gaat worden vastgeklonken. De dossiers in onze sector zijn enorm complex, als je die aan elkaar koppelt wordt het een onontwarbaar kluwen en kom je er niet meer uit. Dat is gezond boerenverstand. Als ik als boer aan tien dingen tegelijk werk, krijg ik ook niks afgerond. Een taak die je begint moet je afwerken, en daarna kan je aan de volgende starten. Het GLB kon voor nieuwjaar afgewerkt zijn, maar blijkbaar doken er toch obstakels op. In het verleden is het ook wel eens gebeurd dat de goedkeuring er pas na nieuwjaar kwam, maar zo laat als nu is het nog nooit geweest. En net dat doet mij vrezen dat er hier of daar toch nog iets zal veranderen. Het is ook gewoon oneerlijk. Als je er als overheid op rekent dat de burgers zich aan datums en deadlines houden, mag je zelf het goede voorbeeld geven.”
Kobe Ruell: “Ik hoop dat de procedure zo snel mogelijk wordt voortgezet en de Vlaamse regering het GLB stante pede goedkeurt. De regering speelt met ons teeltjaar en met de verduurzaming van ons bedrijf. Dat vind ik ongezien. Het Vlaams GLB is de hoeksteen van ons bedrijf. We moeten zo snel mogelijk weten waar we aan toe zijn, zodat we ons bedrijf verder kunnen verduurzamen. Zonder die Europese steun lukt dat niet en kunnen we geen bovenwettelijke investeringen doen.”
Liesbet Corthout en Jan Van Bavel
De Vlaamse regering speelt met de verduurzaming van ons bedrijf.
Kobe Ruell
Vertraging veroorzaakt grote onzekerheid
Omdat het GLB in Vlaanderen nog steeds niet geïmplementeerd is, hebben we op 16 februari een procedure in kortgeding bij de rechtbank te Brussel opgestart. We deden dit samen met ABS, BioForum en een aantal landbouwers die heel concreet maken wat de impact is van deze vertraging.
Waarom? De Europese Commissie keurde op 5 december het Vlaamse GLB-plan goed en maakte daarvoor 1,6 miljard euro vrij zodat het op 1 januari kon starten. Vlaanderen is de enige regio in heel de Europese Unie waar de uitvoering van het GLB nog steeds niet gestart is. Dit is ongezien. Deze vertraging veroorzaakt grote onzekerheid en remt de verdere verduurzaming van onze sectoren af. Het zorgt ook voor oneerlijke concurrentie met andere Europese landbouwers. Ook de Europese Commissie maakt zich ernstige zorgen over de situatie waarin de Vlaamse land- en tuinbouwers verzeild zijn geraakt. Janusz Wojciechowski, Europees commissaris voor Landbouw, verzocht Vlaanderen op 31 januari uitdrukkelijk om het door de Europese Commissie goedgekeurd plan uit te voeren. We vragen aan de kortgedingrechter dan ook om het Vlaams Gewest te veroordelen om het door de Europese Commissie goedgekeurde GLB-plan uiterlijk op 31 maart in de praktijk om te zetten.
