Voeder aanzuren om salmonella-insleep te helpen vermijden

Veevoeder is slechts een van de vele mogelijke insleepbronnen van salmonella op een pluimveebedrijf. Er worden diverse acties tegen ondernomen, zoals het toevoegen van organische zuren aan het voeder. We staken ons licht op bij Filip Van den Bossche, nutritionist pluimvee bij vleeskippenvoederproducent Spoormans, een onderdeel van Arvesta.

Salmonella kan bij de mens maag-darmstoornissen en bij dieren gastro-intestinale aandoeningen veroorzaken. Daarom zet de diervoedersector hard in op de bestrijding ervan. Salmonella’s kunnen op diverse manieren de stal binnenkomen. De belangrijkste besmettingsbronnen voor in- en versleep zijn mensen, knaagdieren, insecten, voer, gebruiksmaterialen en stofdeeltjes. Een goede bedrijfshygiëne is gericht op het voorkomen van insleep van salmonella’s en andere kiemen. In principe kan alles wat een pluimveestal binnenkomt (kippen, bezoekers, voer, (on)gedierte, insecten, gereedschap, water, machines, kippenkratten) besmet zijn met salmonella. Ook via het eierlokaal (eiertrays), de kadaverton en het erf (voertuigen, mestcontainers) kan salmonella op het bedrijf binnensluipen. “Een goed management van de pluimveehouder, met een constante aandacht voor hygiëne en het naleven van alle bestaande bioveiligheidsmaatregelen op een bedrijf is dus een absolute must”, benadrukt Filip.

Voerkorrels persen

Door gebruik te maken van salmonellavrije grondstoffen, verhitting van voer(bestanddelen) en indien nodig aanzuren wordt een salmonellabesmetting via het voer tot een absoluut minimum herleidt. “Een goede preventiepolitiek rond salmonella is gericht op een combinatie van maatregelen”, aldus Filip. Extra aandacht kan nodig zijn bij de opslag van eigen grondstoffen zoals graan. Er is een verhoogde kans op besmetting door ongedierte of wild als grondstoffen binnen één kilometer van veebedrijven worden opgeslagen.

In voer kan de mogelijke insleep van salmonella worden bestreden door de voerkorrels te persen. “Dat gebeurt via een verhitting tot boven 80 °C die alle bacteriën doodt; hetzelfde principe dat ook bij pasteuriseren wordt gebruikt”, vertelt Filip. “Voor korrels is dat haalbaar, maar voor melen vereist dat een gigantische installatie. Uiteraard is het naleven van strikte hygiënemaatregelen in onze fabriek in Aalter en tijdens het transport van het veevoeder essentieel.”

Toevoegen organische zuren

Een andere preventieve maatregel om salmonella te vermijden is het toevoegen van organische zuren, zoals mierenzuur, aan het voeder. “Dat gebeurt voornamelijk ter algemene ondersteuning van de darmgezondheid van het pluimvee”, aldus Filip. Er zijn verschillende organische zuren tegen salmonella beschikbaar. De werking hangt af van het type en de locatie in de darm die de zuren bereiken. In voer, drinkwater of de krop remmen de meeste zuren de groei van salmonella of doden die zelfs af. Van MCFA (Medium Chain Fatty Acids) wordt gesteld dat ze een sterkere antimicrobiële werking hebben dan de SCFA (Short Chain Fatty Acids). In de blinde darm (gecoate zuren) remmen de SCFA’s propion- en boterzuur de kolonisatie en invasie van Salmonella Typhimurium en Salmonella Enteritidis. De SCFA’s mieren- en azijnzuur stimuleren in de blinde darm juist de kolonisatie en invasie van deze salmonella’s. Het effect van aanzuren is sterk afhankelijk van de grondstof, de gebruikte zuren, de concentratie en de inwerkingstijd. Hogere concentraties en langere inwerktijd (3 tot 7 dagen) verhogen de effectiviteit.

“Bij Arvesta verhitten we de vermeerderingsvoeders momenteel (nog) niet. Maar door de combinatie van aanzuren en extra strenge (veel strenger dan de wettelijk vereiste) maatregelen in grondstoffenontvangst, productieomstandigheden, opslag, transport en levering, worden de risico’s op insleep van salmonella erg beperkt en zijn er de laatste jaren geen incidenten op stalniveau gemeld”, aldus Filip.

Silohygiëne op bedrijf

Tot slot is ook een goede silohygiëne op het pluimveebedrijf primordiaal. “Salmonellabestrijding blijft de verantwoordelijkheid van de pluimveehouder, maar uiteraard ondersteunen wij hem als hij een salmonellabesmetting in zijn stal wil aanpakken. Als Spoormans willen me absoluut meedenken met een pluimveehouder die salmonellaproblemen heeft en hem de nodige service bieden”, besluit Filip.