Landbouwers investeren in meer boerennatuur
Sinds de lancering van de vernieuwde niet-productieve investeringen (NPI’s) in juli 2021 dienden Vlaamse land- en tuinbouwers ruim 1700 aanvragen in voor maatregelen rond water, landschap, biodiversiteit en erosie.
Met deze mooie cijfers neemt de sector duidelijk het initiatief om klimaatrobuuster te werken en creëren landbouwers terzelfdertijd extra beschutting en voedsel voor vogels en insecten. Boerennatuur Vlaanderen begeleidt – met hulp van partners zoals Boerenbond – landbouwers bij het aanvragen, adviseren en uitvoeren van deze maatregelen en blikt terug op een succesvolle campagne.
Landbouw en natuur worden vaak lijnrecht tegenover elkaar uitgespeeld. Nochtans bestaan duidelijke raakvlakken waarbinnen organisaties als Boerennatuur Vlaanderen al ruim 10 jaar nuttig werk verrichten.
Zij werken win-win situaties uit waarbij ecologie én economie hand in hand gaan. De promotie en ondersteuning van de vernieuwde NPI’s (KLE’s, stuwen, erosiedammen…) waren dus een kolfje naar hun hand. Via vijf demonstratieprojecten en een uitgebreid partnernetwerk bereikten ze landbouwers over heel Vlaanderen. Het succes van de NPI’s is ondertussen duidelijk en de ondersteunende rol van organisaties als Boerennatuur Vlaanderen valt hierin niet te onderschatten.
Slim aan zet
Landbouwers hebben de keuze uit wel 50 NPI’s en moeten voldoen aan algemene en specifieke voorwaarden. Om de drempel te verlagen en dit hele aanvraagproces te illustreren, ontwikkelde Boerennatuur Vlaanderen een biodiversiteitspakket met de slogan ‘Slim aan zet met het boerennatuurpakket’. Dit pakket groepeert drie toegankelijke maatregelen - voorzien van een duidelijke handleiding - en loodst de aanvrager vlot doorheen de administratie. Productie en verdeling gebeurt lokaal en wordt opgevolgd vanuit Boerennatuur zodat de landbouwer zoveel mogelijk ontzorgd wordt.
Danny Lemmens, melkveehouder uit Reet, is één van de gezichten achter deze dossiers en liet dit jaar zijn drainage omvormen met NPI-steun: “De oude drainagebuizen functioneerden niet langer naar behoren. Het drainagebedrijf werkte een nieuw plan uit en liet alle drains samenkomen in een grote moerbuis die uitmondt in een peilput."
"Met een eenvoudige regelbuis bepaal ik nu het waterniveau in het perceel. Ondanks de droogte, deed de maïs het hier goed deze zomer. Deze investering heeft dus onmiddellijk een voordeel gehad voor mijn bedrijf. De NPI-aanvraag bracht ik zelf in orde, voor het technisch verantwoordingsadvies deed ik beroep op Boerennatuur Vlaanderen.”
De terugbetaling van een aantal NPI’s als stuwen, peilgestuurde drainage maar ook hagen, houtkanten en bomenrijen vereist inderdaad een bijkomend document. Voor peilgestuurde drainage en kleine landschapselementen volstaat een technisch verantwoordingsadvies, voor stuwen is een omgevingsvergunning nodig. In beide gevallen kan je hiervoor terecht bij Boerennatuur.
NPI’s on tour
Boerennatuur Vlaanderen kon in het najaar van 2021 door de coronacrisis moeilijk de boer op voor infomomenten en demonstraties. Zes goed bijgewoonde webinars rond algemene en specifieke NPI-thema’s vingen dit ruimschoots op, net als het filmpje rond het boerennatuurpakket (ruim 14 500 views) en de tutorials voor het e-loket.
De NPI-mailbox kreeg 250 vragen binnen en enkele tientallen landbouwers kregen online of offline hulp bij hun aanvraag. Want hoewel de administratieve kant vereenvoudigde ten opzichte van de oude regeling, hebben niet alle landbouwers ervaring met het e-loket en twijfelen velen of ze wel in aanmerking komen. Eens de omstandigheden het toelieten, vonden 11 demo’s plaats, verspreid over alle provincies.
"Als er iemand is die de natuur kent, in alle omstandigheden, dan zijn het onze boeren. Boeren zijn de eersten die willen verduurzamen, MET plaats voor een economisch verantwoorde landbouw."
"We ijveren voor ondersteunde groepsaanvragen."
Wat na de projecten?
Waar de oude regeling over 7 jaar amper 88 aanvragen genereerde, vroegen landbouwers sinds de lancering van de vernieuwde regeling bijna 1500 NPI’s aan. De vernieuwing werpt haar vruchten af, gestuwd door de begeleiding vanuit de projecten. Lode Ceyssens, voorzitter van Boerenbond, hoopt daarom dat de begeleiding niet stopt na deze projecten: “Boerenbond staat voor de volle 100% achter dit project, zo hebben we aanpak omtrent de boerennatuurpakketten veelvuldig gecommuniceerd naar onze leden. Als er iemand is die de natuur kent, in alle omstandigheden, dan zijn het onze boeren. Boeren zijn de eersten die willen verduurzamen, MET plaats voor een economisch verantwoorde landbouw."
“Dit project toont aan dat onze landbouwers zich bewust zijn van de uitdagingen in onze open ruimte én hier zelf mee aan de slag gaan. Een goede begeleiding blijft echter nodig om landbouwers toe te lichten hoe ze NPI’s kunnen uitvoeren op hun landbouwbedrijf."
Boerenbond vraagt de Vlaamse overheid om in de toekomst voldoende middelen te voorzien in de verdere uitrol van instrumenten als NPI’s en ecoregelingen opdat landbouwers kunnen verder werken op dit elan en meerwaarde blijven realiseren voor de sector en de open ruimte. Lode Ceyssens herhaalt de vraag voor specifiek statuut voor natuur in landbouwgebied." Boerenbond blijft structurele partner van Boerennatuur Vlaanderen. "Maar je kunt maar vergroenen als je rekening niet in het rood staat."
Bart Schoukens, secretaris van Boerennatuur Vlaanderen, sluit zich hierbij aan en formuleert enkele uitdagingen: “Als adviesverlener merken we dat de opmaak van technische verantwoordingsadviezen en omgevingsvergunningen arbeidsintensief is en de kosten buiten projectwerking zelden afgedekt zijn. Daarom ijveren we voor ondersteunde groepsaanvragen die de efficiëntie voor zowel landbouwers als overheid verhogen. Tot slot zorgden de gekende crisissen voor prijsstijgingen die bepaalde normbedragen onder druk zetten. Indexatie met enige marge kan hieraan tegemoet komen.”
Meer info: Maaike De Ridder, gsm 0476 33 30 53, maaike.de.ridder@boerennatuur.be
Het project ‘Samen investeren in meer boerennatuur’ loopt met de steun van ELFPO (www.vlaanderen.be/pdpo)
