Eiwithoudende teelten: “Niet meer van mogen, maar van moeten.”
Op een persmoment bij ILVO Plant duidde Marc Ballekens, voorzitter van de werkgroep zaaizaden bij VLAM, de noodzaak om in Vlaanderen meer eiwithoudende gewassen te produceren. Omwille van socio-economische en klimatologische wil VLAM landbouwers stimuleren om deze gewassen te integreren in de teeltrotatie door de ontwikkeling van een brochure voor landbouwer, advertenties in vakbladen en een reportage op PlattelandsTv.
Dat we voor een essentiële bouwstof als eiwit afhankelijk zijn van import uit verre bestemmingen die bovendien niet altijd duurzaam ontgonnen en getransporteerd worden, ziet Ballekens als een groot probleem. In een snel veranderende wereld met toenemende vraag naar deze grondstoffen en waarbij geopolitiek getouwtrek invloed heeft op de beschikbaarheid ervan (qua prijs en hoeveelheid), lijkt het hem een noodzaak om volop in te zetten op een eigen productie. Eiwithoudende gewassen zijn op zich niet nieuw maar dit is het moment om een versnelling hoger te schakelen: “Het is niet meer van mogen maar van moeten.”
10% bouwland wordt wereldwijd voor eiwit ingezet
Wereldwijd beslaat de productie van ‘eiwithoudende gewassen’ een kleine 10% van de in totaal al 1,4 miljard ha bouwland. In Vlaanderen komen we met nog geen 2000 ha eiwitrijke gewassen op slechts 1% van het areaal akkerbouw, dat onder het Europees gemiddelde van 2-3% ligt, wat op zich ook al laag is.
Of we het areaal kunnen opkrikken zal afhankelijk zijn van een aantal parameters. Ten eerste is de vraag of er ruimte voor is. Ballekens is alvast overtuigd van wel: ‘Deze teelten kunnen in het areaal van granen ingepast worden, bovendien is de vraag of de, door het GLB vastgelegde 4% niet-productieve elementen, hiermee geen ecologische én tegelijk economische invulling kunnen krijgen. Bovendien zijn ook de gronden geschikt aangezien we in Vlaanderen over alle bodemtypes beschikken.
Nieuwe teelten dragen bij aan diversiteit
Klimatologisch is droogte een uitdaging maar vaak minder groot dan de regio’s waar het nu vandaan komt en tegelijk is vorst steeds minder een probleem. In de vruchtafwisseling zijn deze gewassen vaak een zegen en zijn nieuwe teelten welkom, wat bovendien ook bijdraagt aan de diversiteit van de gewassen.
Evenwel zou de genetica sneller moeten vooruitgaan voor deze gewassen. Aan soja voor Vlaamse velden wordt momenteel ook hard gewerkt door bijvoorbeeld Protealis. Veldbonen staan momenteel het verst en voor gele erwten zijn we er toch al op zekere hoogte. Gewasbescherming is een groot aandachtspunt waarbij men moet opletten bij het intrekken van erkenningen. Onkruidbestrijding kan dan een probleem zijn.’
Op de vraag wat er vandaag dan concreet nodig om eiwithoudende gewassen succesvol te maken in Vlaanderen, ziet Ballekens duidelijk opportuniteiten: een boost in de veredeling de komende 5 tot 10 jaar met belangrijke criteria als opbrengst, stabiliteit, eiwitgehalte, ziekteresistentie, droogteresistentie…
Dat er meer ruimte komt voor nieuwe technieken als CRSPR/CAS zal hier zeker aan bijdragen. Deze techniek zal selectie die vroeger op 20 jaar gedaan werd, inkorten naar 5 jaar. Tegelijk is er de noodzaak om de komende 5 à 10 jaar EU-premies te garanderen ter ondersteuning van de rendabiliteit van deze teelten. Op dit moment zijn er premies voor inzaai van ‘eenjarige eiwitteelten’ (600 euro per hectare) en voor ‘meerjarige eiwitteelten’ (230 euro per hectare). Tenslotte ziet hij de erkenning van nieuwe gewasbeschermingsmiddelen als hoogst noodzakelijk.
Meer info: www.zaaizaadinfo.be/eiwithoudende-gewassen
