Het is niet zo dat het PAS-dossier enkel en alleen naar aanleiding van het recente stikstofarrest van 25 februari actueel is. Het dossier kent al een hele voorgeschiedenis.
De Vlaamse PAS-aanpak startte met de beslissing van de Vlaamse regering van 23 april 2014 over de PAS (programmatische aanpak stikstof) en de goedkeuring van de instandhoudingsdoelstellingen. Voor de concrete uitwerking werd een traject in drie fases vooropgesteld: een overgangsfase, een voorlopige PAS (VPAS) en een definitieve PAS (DPAS). In 2015 volgde een omzendbrief waarbij in het kader van de overgangsfase twee instrumenten naar voren werden geschoven, de ‘voortoets’ en de ‘praktische wegwijzers’. De voortoets staat bekend als de ‘depositiescan’. Wanneer de voortoets aangaf dat er geen risico op een betekenisvolle aantasting van de nabije habitatgebieden te verwachten is, dan moest bij een vergunningsaanvraag geen passende beoordeling worden opgemaakt. De ‘praktische wegwijzers’ waren handleidingen voor de opmaak van een passende beoordeling. Hierbij werd ook een impactscoretool voor stikstof ontwikkeld. Met die tool kan de te verwachten depositie van een vergunningsplichtige activiteit op de nabijgelegen habitatgebieden worden berekend en kan worden weergegeven hoeveel procent de activiteit bijdraagt aan de kritische depositiewaarde (KDW) van de aanwezige habitats.
Op 30 november 2016 heeft de Vlaamse regering het significantiekader voor ammoniak (NH3) gewijzigd (aanpassing naar 5%). Ook de idee van een voorlopige PAS als tussenstap werd verlaten. De omzendbrief van 2015 werd vervangen door de nieuwe omzendbrief van 6 september 2017.
Overgangsfase bleef duren
Vermits er nooit een ‘echte’ voorlopige PAS werd vastgesteld, bleef de ‘overgangsfase’ verder gelden. Er werd wel vooropgesteld om een definitieve PAS te laten ingaan vanaf 2020. In 2018 werd het voorbereidende traject opgestart en de plan-MER-procedure aangevat. In het najaar van 2018 liep daarover nog een publieke consultatie. In principe moest een definitieve PAS er dus al tegen eind 2019 te zijn. Door het stikstofarrest van 25 februari van dit jaar kon de bestaande tijdelijke regeling niet meer worden toegepast. Op 2 mei maakte minister Demir de instructie voor een aangepaste tijdelijke regeling, in afwachting van een definitieve PAS, bekend. Op 11 mei volgden ook de richtsnoeren bij deze instructie.
