't Leenhof: "Goede afspraken op ons bedrijf maken het verschil"

22 februari 2023

Bij de familie De Maesschalck in het Oost-Vlaamse Zele werken ze met z’n vijven samen op hun geiten-koeien-kaasboerderij ‘t Leenhof. Deze ongewone bedrijfsvorm werkt perfect, maar er zijn wel enkele belangrijke afspraken nodig om alles vlot te laten verlopen. Het bedrijf heeft sinds kort een splinternieuwe hoevewinkel met kaasmakerij. Ze staan ook heel erg open voor hun klanten en tonen in hun bedrijf alles zoals het is. Dit blijkt de beste manier te zijn om mensen vertrouwd te maken met de landbouw zoals die vandaag werkt.

Het was Marcs grootvader die jaren geleden op deze locatie startte met enkele melkkoeien. Geleidelijk groeide het bedrijf, nam zijn vader het over en Marc werd de derde generatie. “Toen het mijn beurt was, liep ik wel meteen vast op het melkquotum dat in 1984 werd ingesteld. Daardoor kon ik niet meer uitbreiden met koeien. Ik ben dan op zoek gegaan naar een alternatief. Zo kwam ik bij melkgeiten terecht want daar was geen quotum op. Maar die eerste geitenhouders waren echte pioniers want niemand kende in ons land iets van geitenhouderij. Omdat de melkerij ook niet geïnteresseerd was in geitenmelk moesten we ook zelf de verwerking en de verkoop organiseren.”

Marc trok naar Frankrijk om er op een geitenboerderij te leren hoe je geiten moet houden en hoe geitenkaas gemaakt wordt. Het begon met twee geiten die met de hand gemolken werden. Intussen is het bedrijf gegroeid naar een 200-tal melkgeiten.

Bo: “Wij werden als kinderen al mee betrokken in het bedrijf maar niet onder dwang. We hadden ook nog meer dan genoeg tijd om bezig te zijn met onze eigen dingen. Ik ben zelfs nog hoofdleidster van de lokale KLJ geweest. Uiteindelijk hebben we allemaal wel de microbe van het boeren meegekregen. Daardoor zijn twee broers en ikzelf in 2020 samen in het bedrijf gestapt en hebben we het overgenomen. We hebben nu een landbouwvennootschap voor het landbouwgedeelte en een besloten vennootschap voor de kaasmakerij. Onze ouders zijn nu helpers van zelfstandigen geworden. (lacht). Maar ze hebben nog altijd hun inbreng in het bedrijf, laat dat duidelijk zijn. Mijn grootvader loopt hier ook nog vaak rond en die doet ook nog altijd of het bedrijf van hem is.”

Stevige investering

Een prachtige nieuwbouw met een mooie en ruime winkel en dito kaasmakerij was de kroon op het werk. “Het ging om een stevige investering maar als je met vijf een voldoende inkomen moet halen uit je activiteit moet je ook voldoende omzet kunnen halen. Onze vroegere kaasmakerij en hoevewinkeltje werden veel te klein. Zo gebeurde er heel wat gewoon in huis en dat was niet langer houdbaar. We moesten ons dus reorganiseren en dat hebben we maar ineens goed gedaan”, vertelt Bo.

“We hebben intussen een mooi bedrijf met een stal voor de koeien met een melkrobot en een stal voor de melkgeiten waar we 24 geiten tegelijk kunnen melken vanuit de melkput. Dat systeem werkt perfect. We hebben ook heel wat zonnepanelen gelegd, verwarmen alles met warmtepompen en met de koelwarmte van de melkkoeltanks. Ik denk dat ik mag zeggen dat we heel duurzaam bezig zijn”, vult Marc aan.

Samenwerken met z’n vijven lijkt niet altijd eenvoudig. “Toch lukt dat vrij goed, maar dan moet je we wel goede afspraken maken. Zo doet iedereen alle taken op het bedrijf maar dan volgens een beurtrol. Natuurlijk heeft iedereen zijn eigen sterke en minder sterke kanten, maar we proberen te vermijden dat bijvoorbeeld een bepaalde taak steeds bij dezelfde terechtkomt. We zijn in het begin ook begonnen met een soort ‘speelgoedvennootschap’ waar we veel dingen hebben kunnen uitproberen voordat het voor echt was in een echte vennootschap. Zo wordt iedereen uitbetaald volgens de gewerkte uren, dan is er achteraf geen discussie over wie welk aandeel krijgt.”

Zaken die ons ergeren, posten we op de frustratielijn.

Korte keten en retail

Hoe zien jullie de toekomst? “Op dit moment maken we van al onze geitenmelk zachte kazen: crottins, smeerkazen en kaaskroketten. Die gaan deels naar onze hoevewinkel. 80% van onze productie gaat naar een aantal groothandels en enkele grootwarenhuizen, onder andere Delhaize. We combineren dus korte keten met retail. Onze koeienmelk gaat grotendeels naar de melkerij. Een klein deeltje verwerken we tot hoeve-ijs, yoghurt en rijstpap die we in de winkel verkopen”, aldus Marc. “We zouden wel graag ook van onze koeienmelk verse en zachte kazen maken en misschien zelfs een schimmelkaas. Daar zie ik nog mooie marktmogelijkheden. Voor harde kazen zie ik minder kansen omdat er al zo veel harde kazen op de markt zijn. We willen niet nog een zoveelste goudakaas op de markt brengen”, vult Bo nog aan.

Leenhofvergadering

Bo: “We houden ook om de twee weken een zogenaamde Leenhofvergadering. Dan zitten we met z’n vijven rond de tafel en worden alle praktische zaken doorgepraat en nieuwe afspraken vastgelegd, en dat werkt heel goed. We hebben ook een frustratielijn opgezet in een whatsapp-groepje. Daar kunnen we zaken posten die ons ergeren. Als iemand systematisch vergeet om een stuk gereedschap op te bergen of proper te maken, dan kunnen we daar een foto van maken en die posten op de frustratielijn. Tegen dat het dan ter sprake komt, is het vaak al opgelost. Niemand wordt immers graag met de vinger gewezen. Maar het belangrijkste is dat we er op die manier voor kunnen zorgen dat er geen wrijvingen ontstaan tussen ons vijven. Ik hoop echt dat we zo verder kunnen blijven werken.”