“Industrie zit samen met landbouwers in dezelfde boot”
Begin 2021 volgde Christophe Vermeulen CEO Romain Cools op bij Belgapom, de erkende beroepsvereniging voor Belgische aardappelhandel en -verwerking. De aardappelverwerkende industrie kon in 2023 ondanks verschillende tegenslagen het record van 2022 evenaren met 6.225.758 ton verwerkte aardappelen. Daarmee toonde onze aardappelsector duidelijk zijn sterke internationale concurrentiepositie te kunnen behouden en zelfs te versterken. We kijken met Christophe naar het huidige teeltjaar en ook al vooruit naar de toekomst.
Heb je sinds je CEO bent al een normaal teeltjaar meegemaakt?
“Nog niet nee, ik heb de indruk dat er zijn geen gewone jaren meer zijn. Dat heeft verschillende redenen, maar de hoofdreden is duidelijk het langdurig aanhouden van hetzelfde weer. Of het nu te nat of te droog is, de weersomstandigheden zorgen al enkele jaren voor verplaatste groeiperiodes en bepaalde onverwachte tekorten zoals we dit jaar in het pootgoed hebben gehad. We hadden daar tegenvallende oogsten bij de basis en aangezien we in Nederland en Noord-Frankrijk ongeveer hetzelfde klimaat hebben, was dat daar ook het geval. Mijn ervaring van de laatste jaren is wel dat de handel en industrie met dergelijke situaties flexibel kunnen omgaan. Zeker de industrie heeft meerdere wapens die ze kan inzetten om haar productie te blijven handhaven. Ik weet dat er aan de kant van de landbouwers ook veel flexibiliteit aan de dag wordt gelegd en helaas hebben zich vorig najaar bij sommige telers echte drama’s voltrokken die niet zomaar recht te trekken zijn.”
Hoe ziet het er voor dit jaar momenteel uit?
“In groeiseizoen 2024 kon er door het natte voorjaar pas later uitgeplant worden, maar we merken dat de oogst van de vroege aardappelen behoorlijk meevalt. Er is bovendien in het algemeen, zowel vroege als late aardappelen samen, een iets groter areaal gezet. De prijs was aanvankelijk heel hoog door het gebrek aan oude bewaaraardappelen waardoor de eerste primeurs erg gegeerd waren. Naarmate de goede oogst zich doorzette, zakte de prijs drastisch doordat vraag en aanbod meer in evenwicht kwamen. We hadden een vrij goede aardappelzomer, maar wachten af wat september voor ons in petto heeft. We hopen alvast dat de later gepote bewaaraardappelen die pas in oktober uit de grond kunnen in drogere omstandigheden dan vorig jaar gerooid zullen kunnen worden.”
Hoe kijk je vooruit naar de komende jaren?
“Ik merk dat er bepaalde verwerkers zijn die serieus nadenken over hoe ze zich kunnen verzekeren tegen het risico van de onzekerheid die we afgelopen jaren hebben gekend. Ze zoeken naar manieren om ervoor te zorgen dat ze met zekerheid voldoende aardappelen hebben om hun klanten te kunnen bevoorraden. Datzelfde vraagstuk speelt ook bij de landbouwers zelf, ook daar moeten we naar een systeem met meer zekerheid. Ik merk dat er binnen Belpatoto.be meer en meer stemmen opgaan om ervoor te zorgen dat landbouwers betere instrumenten voor handen zouden hebben om zich meer en beter te kunnen indekken. Voor de industrie wordt het op dat vlak belangrijk om meer te differentiëren van waar de aardappelen komen, maar ook zorgen voor en investeren in aardappelrassen die bestand zijn tegen extremere weersomstandigheden en ziektes.”
Belpotato.be
De aardappelketen kent veel uitdagingen en enkel door overleg en samenwerking binnen de keten kan de sector zich aanpassen aan de noden van de tijd en toonaangevend blijven op de Belgische en wereldmarkt. Daarom sloegen Boerenbond, Algemeen Boerensyndicaat (ABS), Fiwap en Fédération Wallonne de l’Agriculture (FWA) de handen in elkaar en richten ze Belpotato.be vzw op, de brancheorganisatie voor de Belgische aardappelketen.
Volgens Ilse Eeckhout, teamleider aardappelen bij Viaverda, moeten we naar een breder rassenpakket om de komende jaren de resistentiedruk te kunnen counteren?
“Ik weet dat daar enorm veel op wordt ingezet, maar tot nu toe hebben we nog geen heilige graal gevonden om de Fontane-aardappelen, die momenteel zo’n 60% van het areaal beslaan, volledig te kunnen vervangen. We zoeken naar een oplossing op verschillende vlakken, maar dat bredere rassenpakket is daar zeker een belangrijk onderdeel van.”
Zou een overschakeling iets zijn waar de frietfabrieken snel in meestappen?
“Dat zou natuurlijk geleidelijk moeten gebeuren. Het is niet zo dat als er nieuwe rassen komen dat de Fontane of de Challenger zomaar meteen volledig weg zullen zijn. De overgang van Bintje naar Fontane was ook niet in één seizoen geklaard. Misschien kan het wel dat door drukkende omstandigheden het binnenkort wel wat sneller gebeurt. Wie weet is het tekort aan pootgoed dit voorjaar daar misschien wel een hulp bij, want net door dat tekort staan er momenteel heel wat verschillende rassen op onze velden die er anders niet zouden hebben gestaan.”
Internationale uitstraling voor Belgische aardappel
Het Vlaamse aardappelareaal blijft groeien en draagt bij aan onze sterke internationale reputatie in de aardappelverwerkende industrie. Toch mogen we door dit succesverhaal niet blind zijn voor de vele uitdagingen waar de aardappeltelers voor staan. Cruciaal is dat we aan klimaatadaptatie doen om onze aardappelteelt hier in de meest vruchtbare bodems te kunnen behouden. Rassen zullen evolueren en beter moeten kunnen omgaan met droge en natte omstandigheden, maar ook het beleid moet mogelijkheden blijven voorzien om te draineren en te irrigeren wanneer dat nodig is. Aardappelen telen zonder bemesting en gewasbescherming is niet mogelijk en toch merken we dat beide maatschappelijk onder druk staan. We moeten alles optimaliseren maar ook uitleggen dat zonder niet mogelijk is. Zonder pootgoed kan je ook geen consumptieaardappelen telen en daar knelt het schoentje in Vlaanderen. Onze afhankelijkheid van pootgoed van buiten Vlaanderen moeten we afbouwen door terug zelf te investeren in lokale pootgoedteelt.
Zonder bemesting en gewasbescherming is aardappelen telen onmogelijk.
