Het KMI voorspelt ook voor de komende dagen nog zeer warm weer. Dat vraagt om extra waakzaamheid. We zetten een aantal zaken op een rijtje.
Gewassen op het veld, hittestress bij dieren
De warmte zorgt bij heel wat landbouwers voor kopzorgen. Niet enkel over de gewassen die nog op de velden staan, maar er is ook het mogelijk gevaar van hittestress bij dier (en mens). Zeker als de komende dagen de temperaturen zo hoog blijven.
Heel wat landbouwdieren zijn beter aangepast aan frisse temperaturen dan aan hitte. Kippen hebben bijvoorbeeld geen zweetklieren om hun lichaamswarmte kwijt te geraken. Ze verliezen warmte door de lucht die ze uitademen, maar wanneer de omgeving warm en vochtig is kost dat meer inspanning.
Op varkensbedrijven zijn het vooral de vleesvarkens en de kraamzeugen die het meest gevoelig zijn. Ook een varken kan immers niet zweten. Hitte, gecombineerd met hoge luchtvochtigheid, kan ervoor zorgen dat ze het benauwd krijgen en dat kan ernstige problemen veroorzaken.
Algemeen leiden hoge temperaturen tot een lagere voederopname en daardoor zullen de vleesvarkens minder snel groeien. Bij de zeugen in het kraamhok daalt de melkproductie, met als gevolg dat de biggen minder goed groeien. Ook pas gedekte zeugen ondervinden problemen, waardoor er een verhoogde kans is op terugkomers en hoogdrachtige zeugen kunnen verwerpen.
In de pens van herkauwers wordt, door de fermentatieprocessen, behoorlijk veel warmte geproduceerd. Ook zij voelen zich beter bij koude dan bij hitte. Hittestress tijdens de productie, dracht of droogstand kan zware gevolgen hebben en kan een langdurig productieverlies betekenen.
Runderen, geiten en schapen die last hebben van de warmte zullen minder grazen, de schaduw opzoeken en kunnen een versnelde ademhaling hebben.
Als de dieren hijgen met open muil, minder gaan liggen (makkelijker hijgen) en minder gaan herkauwen, dan spreken we al van matige tot ernstige hittestress. Probeer dit tijdig te herkennen; ook koeien in vroege dracht of in de droogstand lopen een groot risico.
Laat je dieren in de warmte met rust
Elke diersoort reageert anders op hitte, maar er zijn een aantal basisprincipes die elke veehouder in acht kan nemen tijdens een warme periode. Zo laat je de dieren best zo veel mogelijk met rust tijdens de warmste momenten van de dag.
Voederen doe je liefst op de koelste momenten. Zorg ervoor dat er voldoende wateropname is en dat voeder niet te veel blijft staan, want dan kan het door de hitte gaan broeien en minder smakelijk worden.
Het kan goed zijn om je voedermanagement aan te passen in warme periodes. Bespreek dit met je voederleverancier- of adviseur. Zo kan je voorkomen dat dieren door de warmte minder voeder gaan opnemen. Veel stallen zijn vandaag voorzien van een koelsysteem of ventilatoren.
Controleer deze regelmatig, zorg dat de ventilatoren schoon zijn en zet het systeem tijdig op. In een gesloten stal is het belangrijk dat de temperatuur niet te snel zakt, want dat kan longproblemen veroorzaken.
Voorzie schaduw of beschutting
Het aanbieden van schaduw of beschutting op de weide is wettelijk verplicht tijdens een hittegolf. Niet dat er nu al sprake is van een hittegolf, maar de zomer is nog lang. Volle zon kan onverwacht snel doden, zelfs als er een briesje staat.
Beplanting of structuren moeten voldoende schaduw geven voor alle dieren, anders is opstallen in een luchtige, goed geventileerde stal een must. Vergeet ook zeker de kalverhutten niet te controleren.
Heb je een vernevelaar, dan moet die goed afgesteld zijn en gecombineerd worden met een goede ventilatie, anders verhoogt het de luchtvochtigheid zodat er minder lichaamswarmte aan de lucht kan worden afgegeven. Uiers worden best droog gehouden.
Ook het tijdelijk witkalken van ramen, bijvoorbeeld in de varkensstal, kan een mooie temperatuurdaling teweegbrengen.
Eerste Hulp bij Hittestress
Dit project 'Eerste Hulp bij Hittestress Koe' heeft als doelstelling de Vlaamse rundveehouders te ondersteunen in de keuze voor gepaste preventieve maatregelen. Daarbij werd zowel gefocust op de implementatie van nieuwere technieken als op het correct toepassen van reeds gekende praktijken.
In deze reeks verschenen volgende artikelen:
Eerste Hulp bij Hittestress brochure
Hieronder vind je de eindbrochure van dit project.
Als werkgever heb je daarnaast ook de verplichting je werknemers te wijzen op de gevaren van de zon en te zien welke aanpassingen er aan het werk mogelijk zijn om blootstelling te beperken. Zorg ervoor dat er voldoende rustpauzes zijn in functie van de zwaarte van het werk en begin eventueel vroeger in de ochtend.
Stel koel water ter beschikking van je personeel. Alcohol- of suikerhoudende koolzuurrijke dranken zijn tijdens de hitte te vermijden.
Lees hier ook meer.
Hieronder vind je een aantal artikelen terug die de voorbije jaren, specifiek over hittestress bij runderen, in ons ledenblad Boer & Tuinder zijn verschenen.
